Kobylnica
Kobelnitz, Roßgarten (1939-43)
Województwo:wielkopolskie
Powiat:poznański
Gmina:Swarzędz
Rodzaj obiektu:Dwór
Powiat:poznański
Gmina:Swarzędz
Rodzaj obiektu:Dwór
Stan obecny
Własność prywatna, ew. J.S.T.Historia
Dwór z pocz. XX w.W XV w. wieś wraz z Wierzenicą należała do właścicieli Krzysztoporzyc, Jana i Jakuba, a następnie do Dobrogosta z Ostroroga, kasztelana kamieńskiego. Pod koniec XV w. właścicielami zostali Lwowscy z Lwówka, którzy siedzieli tu do ok. poł. XVI w. Dalej wzmiankowani są Raczkowscy, Piotr Potulicki (k. XVI w.), Stanisław i Jan Potuliccy i w 1608 r. Wojciech Chudzyński, pisarz grodzki poznański, który w 1635 r. sprzedał dobra bratu Janowi za 6 tys. złp. Potomkowie Chudzyńskich byli tu prawie do końca XVII w., a kolejnymi właścicielami byli: Stanisław Ulatowski i w 1703 r. ksiądz Wojciech Reuth, prepozyt filipinów w Śródce. Po Wojciechu dobra odziedziczył siostrzeniec, syn Agnieszki Reuth i Władysława Kołaczkowskiego - ks. Paweł Kołaczkowski. W latach 30. XVIII w. dziedzicem Kobylnicy był Stefan Zawisza, ożeniony z Katarzyną Głoskowską. Mieli oni syna Antoniego, którego w 1736 r. kwitował Wawrzyniec Leśniewski, z sum zapisanych na dobrach Kobylnica. W poł. XVIII w. dziedzicem Kobylnicy był Stefan Łykowski, następnie prawdopodobnie jego syn Jan, jednak część majątku przez cały czas należała do spadkobierców Reuthów. W 1765 r. dziedzicem zarówno po Reuthah, jak i Pawle Kołaczkowskim został Jakub Bułakowski, syn Melchiora i Anny Nieżychowskiej, który sprzedał majątek Antoniemu Gliszczyńskiemu za 65.000 złp. W ciągu kolejnych kilku lat doszło do porozumienia Marianny Kołaczkowskiej i Gliszczyńskiego odnośnie sprzedania dóbr Teodorowi z Iwanowic Koźmińskiemu za 106 tys. złp. Od tego momentu podobnie jak Wierzenica, majątek znajdował się w rękach Koźmińskich prawie do końca XVIII w. W 1791 r. jego dziedzicem był już Jan Klug, który sprzedał wszystko Stanisławowi Bnińskiemu za 150 tys. złp. W latach 40. XIX w. wieś wraz z Wierzenicą stała się własnością Cieszkowskich. Pod koniec XIX w. jej posesorem był syn Augusta i Heleny Cieszkowskich, Krzysztof, który zmarł w 1901 r. na paraliż. Folwark pod koniec XIX w. prawdopodobnie był już rozparcelowany, gdyż nie został wymieniony nawet w Słowniku Geograficznym... Chlebowskiego & s-ki. Nie znajdujemy go także w popularnych księgach adresowych Księstwa, ani później woj. poznańskiego. W 1885 r. we wsi było 16 domów z 156 mieszkańcami, w tym 150 katolików; 51 analfabetów. W tamtym czasie na płd. brzegu rzeki Główny wykopano szczątki mamuta, umieszczone później w zbiorach Tow. Przyj. Nauk. Poznańskiego. W 1916 r. we wsi zmarł Józef Bielawski, jednak trudno powiązać go z którymś z gospodarstw odnalezionych na mapach z pocz. XX w. Wieś nie występuje też w Księdze Adresowej Polski z 1930 r. Trudno obecnie stwierdzić, jaki park mieli na myśli autorzy książki "Parki i Ogrody Zabytkowe w Polsce" z 1991 r. Na chwilę obecną we wsi nie ma żadnego zgrupowania drzew o pow. 2,11 ha, mogącego być reliktami zespołu dworskiego w Kobylnicy. Odnaleziony dwór prawdopodobnie był siedzibą mieszkalną jednego z pierwszych XX-wiecznych gospodarzy w tej części wsi i nie ma związku z wcześniejszym ośrodkiem zarządu dóbr w Kobylnicy. Niestety analiza starych map nie wskazuje prawdopodobnej lokalizacji tego ośrodka. Jedyne gospodarstwo rolne w płd. części wsi znajdowało się poniżej dworca kolejowego, jednak na mapach nie jest opisane jako dwór, folwark czy dominium. W północnej części wieś stanowiła typową ulicówkę z niewielkimi gospodarstwami po obu stronach drogi. Tam też stał dom dziecka opisywany jako "Kinderheim". Opisywany tu budynek wraz z parkiem pojawia się na mapach począwszy od pocz. XX w. W tamtym też czasie pojawia się gospodarstwo leżące ok. 500 m. na wschód od opisywanego, jednak mapa z 1944 r. sugeruje jego przynależność do majątku w Gruszczynie (Heinrichswerder). W grę mogą wchodzić wschodnie rejony wsi, tzw. Katarzynka, jednak ustalenie tego wymaga oddzielnych badań. Poza tym cały teren wokół wymienionych gospodarstw stanowiły pola uprawne lub lasy.
Źródła:
Teki Dworzaczka (Regesty)
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich...
Mapy: Mapster, Geoportal
Komentarze
Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.Ten obiekt nie został jeszcze skomentowany.