Drążonek

Stan obecny

Mieszkania lokatorskie, własność UG. w Mroczy

Historia

Dwór z k. XIX w.
Drążonek to wieś leżąca około 6,5 km na płd.-wschód od Mroczy. W dawnych czasach była też znana jako Drążenko albo Drążynek. Począwszy od XV w. D. był wsią szlachecką i znajdował się w rękach możnych rodów - posiadaczy Wąwelna, Krukówka, Małocina, Kosowa, Drążna, etc... W XVII w. właścicielami owymi był ród Kostków piszący się ze Sternberka. W latach 20. wyderkowali oni dobra Stanisławowi Niemojewskiemu h. Szeliga, ożenionemu z Zofią Zebrzydowską. Już około połowy XVII w. (być może dopiero po szwedzkim "potopie") dobra przeszły w ręce Działyńskich h. Ogończyk. Historię tego rodu na ziemi nakielskiej najlepiej prześledzić na przykładzie obiektu "Mrocza" w naszym katalogu.
Po III rozbiorze Polski wieś znalazła się pod zaborem pruskim, a majątek przeszedł w ręce niemieckich właścicieli. Prusacy utworzyli tu dominium liczące 880 mórg (ok. 1885 r.). We wsi w tym czasie były zaledwie 2 domy i 48 mieszkańców (26 ewangelików, 22 katolików; 18 analfabetów). Właścicielami byli wówczas hrabiowie Potuliccy h. Grzymała, a następnie Niemiec nazwiskiem Krüger, od którego w 1908 r. Drążonek nabył Jan Wnuk, dzierżawca folwarku Gleszczonka pod Wyrzyskiem. Już w 1910 r. Dziennik Poznański podawał, że 900-morgową wieś szlachecką D. nabyła firma Drwęski & Langner (M. Biedermanna w Poznaniu). Firma ta była polską "wersją" pruskiej Komisji Kolonizacyjnej. Jej właściciele starali się, aby polskie majątki nie trafiały w ręce niemieckich właścicieli. I tak, w przyp. D., właścicielem folwarku został Piotr Czerwiński. W 1926 r. Drążonek pod jego zarządem liczył 220 ha, w tym 190 ha ziem uprawnych, 28 ha łąk i pastwisk i 2 ha nieużytków. Do oszacowania podatku gruntowego wykazywano 588,33 talarów tzw. "czystego dochodu". W 1930 r. wieś liczyła 66 mieszkańców. Po 2. wojnie światowej majątek stał się własnością Skarbu Państwa Polskiego i został rozparcelowany, a w dworku prawdopodobnie utworzono mieszkania.
Opracowanie własne na podst. dostępnych źródeł i badań terenowych.
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór wzniesiony na planie prostokąta, fasadą skierowany na zachód, parterowy z piętrową przybudówką. Budynek na skutek remontów pozbawiony został całkowicie cech stylowych.

Park

Pozostałości parku z XIX w. W rejonie dworu rośnie grupa kilkunastu drzew w wieku ok. 80-100 lat. Założenie jest zdewastowane, o nieczytelnej kompozycji przestrzennej.

Inne

Stajnia i obora.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011