Szalonki

Stan obecny

Park pod zarządem J.S.T., lub ANR

Historia

Dwór z XIX w.
Szalonki to wieś leżąca 8 km na płn.-zachód od Osięcin. W 2. poł. XVI w. była wzmiankowana jako Szalionki. Właścicielami byli Wojciech Tomisławski z 3 łanami i 1 zagrodnikiem, a na drugim dziale Rusinowski z 2 łanami i 2 zagrodnikami. W tym samym czasie do dóbr należał folwark Wiszecino z 4 zagrodnikami. Dział Tomisławskiego odziedziczył jego syn, również Wojciech, ożeniony z Anną Prażmowską, z którą miał córkę Katarzynę. Ta wyszła za Maksymiliana Hieronima Ossolińskiego (piszącego się z Klimontowa) herbu Topór.
W 2. poł. XVIII w. dobra te należały do Kazimierza Rybińskiego h. Radwan, który zmarł mając 37 lat, w 1787 r. Majątek odziedziczył jego syn, Maciej, ożeniony z Teresą Kościelską h. Ogończyk. Ze związku tego pochodziły dzieci: Wiktoria Józefata, która wyszła za Adama Stefana Jana Golcza herbu własnego oraz Edward Kazimierz.
W 1827 r. wieś liczyła 7 domów, zamieszkałych przez 82 osoby. Nieistniejący już dwór powstał zapewne około połowy XIX w. dla Nehringów. W 1882 r. majątek liczył 651 mórg nowopolskich, a w 1888 r. 647 mórg. Na areał ten składało się 536 mórg ziem uprawnych, 88 mórg łąk i pastwisk, 6 mórg lasów i 17 mórg nieużytków. Do folwarku należało 17 budynków murowanych, 3 drewniane i wiatrak. Zaprowadzony płodozmian był 5, 6 i 11-polowy.
W okresie międzywojennym właścicielką majątku liczącego 362 ha była Jadwiga Henke. Po wojnie dawne dobra zabrał i rozparcelował Skarb Państwa Polskiego. Dwór nie dotrwał do czasów obecnych, został rozebrany w latach 70. XX w.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Ziemia Kujawska pod względem historycznym, jeograficznym, archeologicznym, ekonomicznym i statystycznym opisana. Maksymilian Borucki, 1882
Wielka Genealogia Minakowskiego "Wielcy.pl"
Analiza przestrzenna i pomiary:
Geoportal;
Mapster:
11826365 @ Topographische Karte 1:25 000 (Meßtischblatt) cz. wsch. (Ostdeutschland) /1870 - 1945/
- plik mapy: 3377_Radziejow_1940_nnv8VzS_BN_Sygn.ZZK_S-3_853_A.jpg
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór w Szalonkach wzniesiony był na rzucie odwróconej litery "L". Być może część tej budowli była oficyną (?), natomiast obie skierowane były fasadami w stronę dziedzińca, na którym znajdował się okrągły podjazd. Czyli część płd. skierowana była wejściem na wschód, a cz. północna (prostopadła do tamtej) na płd. Pośrodku podjazdu znajdował się klomb ozdobny. Krótka aleja dojazdowa dochodziła do drogi: Dobre - Kościelna Wieś.
Zespół dworski był prostokątem rozciągniętym z zach. na wschód. Patrząc od str. zachodniej najpierw był sad, dalej część rezydencjonalna i następnie podwórze gospodarcze. Obecnie układ przestrzenny założenia jest w znacznej mierze zniekształcony. Zabudowania gospodarcze wyburzono, zaś teren stanowi pole uprawne.

Park

Park z poł. XIX w. o pow. 0,95 ha. Pozostałości parku zasadniczo zachowały się w dawnych granicach, zniknął jedynie sad, na miejscu którego jest teraz łąka.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011