Falęcin

Stan obecny

Mieszkania.

Historia

Dwór z XIX w.
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1222 r. W dawnych zapiskach wieś występowała jako Polanche (1222 r.), Ditterichsdorff (1438 r.), Fallenztin (1510 r.), Valenczino (1528 r.), Falenczin (1789 r.) i Dietrichsdoft (1866 r.). Prawdopodobnie w 1222 r. Konrad Mazowiecki nadał biskupowi Chrystianowi wieś, która wcześniej należała do Komesa Żyra. W czasach krzyżackich wieś należała do komturstwa, a później do prokuratorstwa papowskiego. Na przeł. XV / XVI w. stanowiła gniazdo rodowe Falęckich h. Leszczyc. W pewnym okresie należała też do biskupów chełmińskich. Kolejnymi właścicielami byli kolejno: Łukasz Głuchowski (1570 r.), Falęcki (1697 r.), Kruczyński, Wolski (1755 r.), Rutkowski (1789 r.), Szydłowski (1794 r.) i Piniński (1802 r.). Pierwszy spis mieszkańców Falęcina pochodzi z 1773 r. Wieś liczyła wtedy 140 osób, wymieniani są w nim m.in. karczmarz Bartek Kłosowski, młynarz Wojtek Jalkowski, kowal Jerzy Gorzkowski, owczarz Mateusz Kurkowski i inni. W 2. poł. XIX w. majątek był w wysokiej kulturze rolnej, za co otrzymał miano dóbr rycerskich - Rittergut. Obejmował 2297 mórg gruntów i przynosił 3958 talarów czystego dochodu gruntowego. W 1885 r. we wsi znajdowało się 13 domów zamieszkałych przez 131 katolików i 73 ewangelików oraz 29 innych budynków. Należała ona do parafii w Papowie Biskupim (wówczas zwanym "toruńskim"). Szkoła znajdowała się w Windaku a poczta w Żyglądzie. Obecny dwór wzniesiony został mniej więcej w tamtym okresie i przebudowany w latach 1915-1920. Kolejnymi właścicielami wsi byli: Jordan von Krocher (1905 r.), Karl Strebe (1909-1934) i Hans Strebe (1934-1945). Pod zarządem Karola Strebe w 1929 r. dobra obejmowały 866 ha, w tym 792 ha ziem uprawnych, 34 ha łąk i pastwisk, 22 ha lasów, 13 ha nieużytków i 5 ha wód. Na terenie majątku znajdowała się gorzelnia oraz suszarnia płatków ziemniaczanych. Ponadto specjalizował się on w hodowli konia zimnokrwistego. Po 2. wojnie światowej majątek przejął Skarb Państwa Polskiego, a folwark należał do Zakładu Rolnego w Zegartowicach. W skład miejscowości Falęcin oraz folwarku wchodziła także osada Parowa.
Źródła:
Wikipedia
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902
Książka Adresowa Gosp. Rolnych pow. 50 ha Woj. Pomorskiego, 1929
Józef Krzepela "Rody Ziem Pruskich", 1927
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór piętrowy, wzniesiony na planie prostokąta w dłuższej osi N-S, nakryty czterospadowym dachem, z półokrągłą werandą w szczycie południowym. Fasadą zwrócony na zachód. Na skutek remontów pozbawiony cech stylowych.
Układ przestrzenny zespołu dworskiego częściowo zachowany. Stanowił on duży prostokąt z podwórzem gospodarczym od zachodu i częścią rezydencjonalną w części wschodniej.

Park

Park dworski z końca XIX w. o pow. około 2 ha. Zaniedbany, o nieczytelnej dawnej kompozycji przestrzennej. Cenny starodrzew (ok. 100-120 lat) rośnie głównie w jego wschodniej części.

Inne

Zabudowania gospodarcze z XIX w.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011