Czekanowo

Stan obecny

Własność prywatna.

Historia

Dwór z 2 poł. XIX w.
Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z XV w. Dziedzice tych ziem przyjęli nazwisko Czekanowskich i siedzieli tu do połowy XVIII w. Pierwszym którego znajdujemy w zapiskach był Szymon z Czekanowa, który w 1423 r. placił 80 grzywien posagu żonie Macieja ze Stawian. Niedługo później poznajemy Stanisława Romyeya (pis. oryg.), który w 1432 r. zapisywał 40 grzywien posagu i 50 grzywien wiana żonie Elżbiecie. Rozległa wieś przez stulecia była podzielona, a jej właścicielami byli m.in. Mileńscy (Mieleńscy), Smoguleccy (pocz. XVI w.), Wojciech Budziejewski (poł. XVI w.) i Kaniewscy (XVII w.). Pierwszy dwór we wsi wystawił już w poł. XVI w. Maciej Czekanowski. Legendy głoszą, że na opustoszałych łanach Czekanowa powstało Wiatrowo, jest to jednak mało prawdopodobne bo liczne wzmianki o Wiatrowie pochodzą już z XV w. Sama wieś przynosiła dochody więc musiała być zagospodarowana, przynajmniej częściowo. W 1602 r. Jan Czekanowski zapisał roczny czynsz z dóbr w wysokosci 18 złp. dla proboszcza wągrowieckiego Bartłomieja. Liczne są też zapiski o dzierżawach i wyderkach tych dóbr, np przez Andrzeja Czekanowskiego Maciejowi Wałdowskiemu ze Słupów (k. Szubina). Na pewno recesję i wyludnienie spowodowały wojny szwedzkie i ich reperkusje, w okresie poł. XVII - pocz. XVIII w. Właścicielem pustek Czekanowa był na pocz. XVIII w. proboszcz dębnicki Jan Czekanowski. W 1747 r. sprzedał on wieś Bogusławowi Żychlińskiemu, posiadaczowi Wiatrowa. Po nim odziedziczył Ludwik Żychliński, od którego w 1801 r. dobra nabył Aleksander Moszczeński. We wsi mieszkał też (zarządca?) miecznik piotrkowski Biernacki, ożeniony z Antoniną. Mieli oni córkę Juliannę, która w 1809 r. wyszła za młodszego od siebie o 6 lat - 22-letniego Rocha Biernackiego. W poł. XIX w. w Czekanowie znajdujemy też Michała Jezierskiego ożenionego z Gabrielą Wilczyńską, którym w 1851 r. urodziła się córka Antonina. W 2. poł. XIX w. wraz z Wiatrowem wieś stała się własnością Teodora Moszczeńskiego h. Nałęcz. Zapewne w tamtym okresie dla zarządców folwarku wzniesiono obecny dwór. W 1885 r. liczyła 4 domy i 89 m-ców. Folwark wchodził w skład majętności w Wiatrowie, która wraz z Marynką, Nałęczynem, Żelaskami i leśniczówką liczyła 1278 mórg. Na pocz. XX w. dobra zapewne rozparcelowano, gdyż nie wymienia ich żadna z późniejszych ksiąg adresowych. Po 2. wojnie światowej pozostałości folwarku otrzymał oficer Wojska Polskiego - Puchalski, od którego nabył je Andrzej Borowiński z Wągrowca. Nowy właściciel wyremontował dwór, przywracając go do stanu dawnej świetności.
Źródła:
Teki Dworzaczka (Monografie, Regesty) Biblioteki Kórnickiej P.A.N.;
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Wielka Genealogia Minakowskiego;
Plan Odnowy Miejscowości Czekanowo, zał. do uchwały nr XLVI/395/2014 Rady Gminy Wągrowiec z dn. 27.03.2014 r.
Geoportal, Mapster:
http://www.amzpbig.com/maps/3268_Rogasen_1944.jpg
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór późnoklasycystyczny. Budynek parterowy, podpiwniczony, nakryty dwuspadowym dachem mieszczącym poddasze - mezzanino, wzniesiony na planie prostokąta w dłuższej osi W/SW-E/NE, fasadą skierowany na S/SE, czyli w dużym uproszczeniu - południe. W pięcioosiowej fasadzie umieszczony centralnie trójosiowy ryzalit, zwieńczony trójkątnym szczytem. Wejście poprzedzone wysokimi schodami ujetymi murkami.
Układ przestrzenny zespołu dworskiego jest całkowicie zniekształcony.

Park

Pozostałości parku z 2. poł. XIX w. o pow. 0,2 ha. Cały park liczył ok. 1,13 ha, z tym że obecnie jego wnętrze jest prawie w całości wykarczowane. Dookoła pozostawiono szpalery drzew otaczające puste wnętrze parku. Większe zgrupowanie starodrzewu znajduje się jedynie od strony zachodniej (Geoportal, 1.02.2017 r.).

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011