Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

Tłukomy
Województwo:wielkopolskie
Powiat:pilski
Gmina:Wysoka
Rodzaj obiektu:Dwór
Powiat:pilski
Gmina:Wysoka
Rodzaj obiektu:Dwór
Rejestr zabytków
Zespół:dworskiObiekt:dwór, nr rej.: A-136 z 10.07.1976
Park:nr rej.: A-394 z 28.03.1981
Stan obecny
Dom Caritasu Kurii Bydgoskiej.Historia
Położona 6 km na wschód o Wysokiej wieś Tłukomy ma długą, zasługującą na szacunek historię. Pierwsza wzmianka o wsi w dokumentach pojawiła się w roku 1399, czyli w czasach panowania króla Władysława Jagiełły, ale znaleziska archeologiczne świadczą o występowaniu tutaj osadnictwa jeszcze w czasach przedsłowiańskich. Od 1445 r. Tłukomy należały do parafii rzymsko-katolickiej w Bługowie. Począwszy od XVII w. działał w Tłukomach nieistniejący już dziś wiatrak. Wówczas był to jeden z trzech wiatraków występujących na Krajnie.Składająca się z folwarku zatrudniającego chłopów pańszczyźnianych oraz z gospodarstw należących do kmieci wieś była własnością szlachecką – znane są nazwiska kolejnych właścicieli począwszy od drugiej połowy XVI w. W 1565 r. właścicielami tych dóbr byli Tłukomscy herbu Nałęcz. Od ich nazwiska urobiono nazwę Tłukomy. W latach 1580-1581 wieś została podzielona – niewielka jej część pozostała w rękach Tłukomskiego, większość zaś stała się własnością L. Ślesińskiego. Przed 1697 właścicielem Tłukom był Andrzej Łącki herbu Korzbok, potem K. Łakiński herbu Pelikan. W rok po zajęciu Krajny przez Prusaków (tj. od 1733 r.) Tłukomami władał Paweł Łakiński, do którego należało także Czajcze. Od 1831 r. wieś przeszła w posiadanie Albrechta von der Goltz. W 1846 Albrechta zastąpił Gustaw von der Goltz, poseł na sejm prowincjonalny w Poznaniu. Po wykupieniu Tłukom przez Goltzów we wsi pojawiła się ludność niemiecka wyznania ewangelickiego (luterańskiego). Staropolska nazwa wsi Tłukomy – podzielonej zresztą w r. 1830 na Tłukomy Wielkie i Tłukomy Małe (zwane też Tłukomkami; obecnie jest to część Kijaszkowa) – została wówczas zmieniona na Gross Elsingen i Klein Elsingen.
Kolejnymi właścicielami wsi byli: małżeństwo Osten – Kich, rotmistrz Gustaw von Graevenitz, pochodzący z Berlina Arons, a od początku XX w. do roku 1906 Max Weissleder. Po śmierci Maxa Weissledera majątek (na który składały się nie tylko pola uprawne, łąki, pastwiska, lasy i zabudowania wiejskie, ale także cegielnia i gorzelnia) został zakupiony przez Pruską Komisję Kolonizacyjną z Poznania i rozparcelowany wśród osadników niemieckich.1
Będący siedzibą kolejnych właścicieli wsi pałacyk w Tłukomach jest pięknie położony w południowej części parku (założonego w drugiej połowie XVIII w.) nad jeziorem. Został on zbudowany przed 1810 r. (dokładna data jego powstania nie jest znana) z cegły otynkowanej. Na szczególną uwagę zasługują w nim: kolisty salon z eliptycznymi gabinetami po bokach, polichromie na ścianach gabinetów oraz posadzki i ściany łazienki z oryginalnych, niestety obecnie zdewastowanych, płytek ceramicznych. Zresztą dzisiaj cały ten podpiwniczony, kryty dachówką pałacyk, mimo iż w 1976 r. wpisany został w rejestr zabytków, jest w złym stanie technicznym i wymaga bezwzględnej renowacji.
Kiedy w 1908 r. tłukomski dwór został wykupiony przez Komisję Kolonizacyjną i wieś została zalana osadnikami niemieckimi, pałacyk został przejęty przez kościół ewangelicki, a od 1913 r. dawna siedziba właścicieli stała się plebanią. Do roku 1945 mieszkał tam pastor wraz z obsługą kościoła. Pierwszym pastorem był niejaki Schroeder, a jego kolejnymi następcami Stolzenburg, Rogner, Rutz i Zöckler.
W 1913 r. dla wygody ludności wyznania luterańskiego oraz dla odizolowania ich od mieszkających tu Polaków pośrodku wsi wystawiono kościół ewnagelicki, a naprzeciwko budynek szkoły. Wkrótce jednak znaczna część osadników niemieckich zaczęła opuszczać wieś, gdyż po 1918 r. znalazła się ona w granicach odrodzonego państwa polskiego. Elsingen na powrót stało się Tłukomami. Po poświęceniu w 1948 r. budynek dawnego kościoła ewangelickiego stał się świątynią katolicką (zarządzał nią proboszcz wspólnie z parafią Bługowo), a stara plebania domem parafialnym pw. św. Maksymiliana Kolbego. W styczniu 1986 r. erygowano tu parafię, do której prócz Tłukom należą także: Kijaszkowo, Kunowo i część Młotkowa. Kolejnymi proboszczami w Tłukomach byli: ks. Henryk Czepliński, ks. Jan Broda (1986-1990), ks. Józef Orchowski (1990-1992). Od 1992 r. proboszczem jest ks. Marek Lewandowski.
Komentarze
Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.Ten obiekt nie został jeszcze skomentowany.