Leśna - Baworowo - (ul. Baworowo 20)

Stan obecny

Ruiny.

Historia

Jest to dawna wieś, wymieniana w 1300 r. Jako Beyerbergk (później: Beerberg), która została założona (ponoć przez kolonistów z Bawarii) na prawym, śląskim brzegu Kwisy, podczas gdy Leśna jest miastem łużyckim. Do 1815 r. Leśna należała do Saksonii (od 1635 r.), a Baworowo do Prus (od 1742 r.). Właścicielami Baworowej od XV w. byli von Dobschützowie, ale wieś nie była ich siedzibą. Dopiero ok. 1800 r. major i poseł Hans von Bissing, wkrótce po nabyciu majątku zbudował tu klasycystyczny pałac. Budowla ta zapisała się w drobnych epizodach wojen napoleońskich - od 15 VIII do 2 XII 1808 r. we wsi (zapewne także w nowym pałacu) kwaterowały wojska francuskie, zaś 26 VIII 1813 r. pod wsią rosyjscy kozacy zaatakowali wojska napoleońskie, a Francuzi ostrzelali pałac z działa.
W posiadaniu tej samej rodziny majątek pozostawał w 1840 r., kiedy wymienia się "szambelana dra R. Bissinga" oraz w 1870 r. W tym czasie - około 1850 r. - pałac został przebudowany. Był użytkowany do 1945 r. Później został przejęty przez utworzone tu PGR, które użytkowało zabudowania gospodarcze, ale główny budynek niszczał. Ok. 2000 r. podjęto jego remont z przeznaczeniem na ośrodek wypoczynkowy, lecz nie dokończono go, a ok. 2006 r. budynek został znacznie uszkodzony przez pożar, po którym rozebrano dach, pozostawiając jedynie mury obwodowe z resztkami dekoracji (zabezpieczone przed dalszym niszczeniem).

Opis

Pałac położony przy ul. Baworowo 20 w miejscowości Leśna jest trzykondygnacyjnym, częściowo podpiwniczonym budynkiem, założonym na planie prostokąta. Trzynastoosiowa fasada i przeciwległa do niej, także 13-osiowa fasada ogrodowa posiadają pośrodku trzykondygnacyjne ryzality, zwieńczone trójkątnymi naczółkami. Okna mają proste obramienia, jedynie w drugiej kondygnacji ryzalitów zostały zwieńczone arkadą. Elewacje boczne są 5-osiowe. Narożniki budowli wzmocniono kanelowanymi lizenami. Wewnątrz pałacu układ pomieszczeń jest korytarzowy z obszerną sienią pośrodku, wspartą na toskańskich kolumnach. 
Na podstawie występujących elementów architektonicznych można określić, że pałac zbudowany został około roku 1800, przy czym w II połowie XIX wieku oraz w wieku XX poddano go przebudowie. 
Pałac elewacją frontową zwrócony został na północ w stronę obszernego dziedzińca folwarcznego, wokół którego zgrupowano budynki gospodarcze. Od południa do elewacji tylnej pałacu, wzbogaconej po tej stronie o ryzalit, przylega formowana prostokątna platforma, schodząca niewielką skarpą w stronę płaskiego, bezdrzewnego terenu o planie zbliżonym do prostokąta. Na terenie tym istniał niewątpliwie ogród ozdobny, założony równocześnie z budową rezydencji. Ogród ten składał się z dwóch wspomnianych tarasów, przy czym pierwszy z nich, mniejszy i położony bliżej pałacu miał kształt leżącego prostokąta, drugi zaś znacznie większy posiadał formę prostokąta, wydłużonego w kierunku południowym. Zachowała się granica zachodnia ogrodu, wyraźnie zaznaczona rzędem drzew. Najstarsze z nich liczą obecnie około 200 lat. Prawdopodobnie również wschodnia granica ogrodu zaakcentowana była rzędem drzew, z których do naszych czasów zachowały się jedynie formowany jesion i lipa. 

Park

Park 2,3 ha.