Wąsowo

Stan obecny

Od 1995 roku Pałac w Wąsowie jest w rękach prywatnych.
Został pieczołowicie odrestaurowany i zamieniony na centrum hotelowo-restauracyjne.
20 lutego 2011 roku pałac spłonął.

Historia

Pałac zbudowany w 1870 roku wg projektu Gustawa Erdmanna dla Richarda von Hardt.

Przed siedmiuset laty, w samym środku średniowiecza, gdy puszcze porastały większą część Wielkopolski Benedyktyni z Lubinia na zachodnie jej rubieże sprowadzili osadników, by ci wśród prastarej buczyny i borów założyli osadę
i zaczęli uprawiać ziemię. Hardy i pracowity lud szybko odwdzięczył się dobrodziejom karczując knieje i budując domostwa. Tak powstała wieś, którą być może od wyglądu jej mieszkańców nazwano Wąsowo.

Niespełna sto lat później dobra ziemskie należały już do rycerza Pawła z Niegolewa członka prastarego, wielce zasłużonego wielkopolskiego rodu. Przez następne stulecia majątek Wąsowo przechodził przez ręce wielu szlacheckich wielkopolskich rodzin: Rogowskich, Zakrzewskich czy Raczyńskich.

W 1781 r. kolejnym właścicielem majątku stał się Sylwester Sczaniecki, starosta średzki i poseł na sejm Rzeczypospolitej Obojga Narodów. W latach 1781 ? 1786 wzniósł on w Wąsowie barokowo-klasycystyczny pałac - siedzibę rodową Sczanieckich, będącą typową rezydencją, jakie powstawały
w Wielkopolsce u schyłku XVIII wieku.

O świetności dawnych właścicieli przypomina dziś trójkątny fronton z herbami rodowymi Sczanieckich ? Ossoria i Skórzewskich ? Ogończyk oraz posadowiona w sąsiedztwie rezydencji piękna kaplica w kształcie rotundy wzniesiona
w latach 1786 -1790.

Dziejowe zawirowania spowodowały zubożenie wielu polskich rodów, w tym również Sczanieckich. Podupadły majątek Wąsowo nabył w 1860 r. na skutek obowiązkowego wykupu kupiec z Tucholi ? Ludwik Lewinka, a następnie osiem lat później odsprzedał go berlińskiemu bankierowi Richardowi von Hardt. Mimo istnienia w nabytej majętności obszernego pałacu wybudowanego przed 90 laty przez Sylwestra Sczanieckiego, nowy właściciel wychowany być może na romantycznych legendach średniowiecza wzniósł w latach 1870-72 okazałą budowlę nawiązującą stylem do zamków z tej epoki. Projektantem pałacu był znany berliński architekt - Gustaw Erdmann. Po śmierci Richarda w 1898 r. (pochowany w parku wąsowskim) majorat utworzony z Wąsowa oraz przynależnych do niego majątków: Chraplewa i Głupoń odziedziczył jego syn Friedrich Wilhelm von Hardt (1855-1938).
Na krótko przed 1900 r. na wieść o planowanej w Wąsowie wizycie cesarza Wilhelma II ówczesny gospodarz rozbudował rezydencję.
Dobudowano skrzydło, okazałe wejście i przebudowano wieżę tworząc wizerunek neogotyckiego zamku pełnego tajemnic i legend. Kolejnym właścicielem pałacu stał się po śmierci Friedricha Wilhelma w 1938 r. jego najstarszy syn Richard von Hardt (1882-1945), który zginął w Wąsowie podczas przemarszu wojsk sowieckich. Po zakończeniu drugiej wojnie światowej grunty i zabudowania majętności Wąsowo przejęte zostały przez Skarb Państwa Polskiego, a na ich terenie utworzone Państwowe Gospodarstwa Rolne.

tekst: Mariusz Dolhan 2011

Park

Park.

Inne

Zespół folwarczny z 2 poł. XIX w., nr rej.: 2186/A z 5.03.1990 i z 22.11.2001