Sławkowo

Stan obecny

Własność prywatna.

Historia

Pałac z pocz. XX w.
W XIII w. Sławkowo należało do komturii toruńskiej. Folwark był własnością toruńskich mieszczan. Z tamtych też czasów pochodzą pierwsze wzmianki o dworze we wsi. Jej wcześniejsze nazwy w dokumentach to: Slawke, Fredaw, Fredenam, Ober-Thauer i Hoch-Thauer. W czasach krzyżackich nazwa Slawke dotyczyła wsi, zaś Fredaw samego dworu. Pierwsza pisana wzmianka o wsi pochodzi z 1390 r. Podlegała ona wówczas wójtowi w Lipienku. Pierwszym znanym właścicielem w XV w. był Cezariusz Watzenrode, który w 1405 r. sprzedał wieś mieszczaninowi Albrechtowi Rothe. W 1414 r. znajdujemy tu Newigera i Piotra Slawke, zaś w 1421 r. rycerza Szymona Falkenhayna. Po kilku latach wieś wróciła w ręce Cezariusza Watzenrode, po którym odziedziczył ją jego syn Łukasz. Ten ożenił się z Katarzyną Rusop; z czasem też został ławnikiem Starego Miasta w Toruniu. Mieli oni dzieci: Barbarę i Łukasza (1447-1512) - późniejszego kanonika chełmińskiego, włocławskiego, warmińskiego i gnieźnieńskiego, później archidiakona kaliskiego oraz scholastyka łęczyckiego. Watzenrode już jako biskup warmiński w 1497 r. mianował kanonikiem warmińskim swego siostrzeńca - Mikołaja Kopernika (1473-1543). Warto dodać, że biskup był cenionym dyplomatą i mecenasem sztuki. Do czasu zaborów majątek miał wielu właścicieli, m.in. Andrzeja i Eleonory Dziewanowskich (1697 r.). W 2. poł. XVIII w. znajdował się w posiadaniu Marcelego Zielińskiego, właściciela kilku innych majątków. Przez cały XIX w. i do końca 2. wojny światowej Sławkowo znajdowało się w rękach niemieckich. Początkowo von Windischa, a następnie rodziny von Kriesów. W 1885 r. wieś stanowiła dobra rycerskie (Rittergut) w powiecie toruńskim o pow. 636 ha, na co składało się 550 ha ziemi uprawnej i 42 ha łąk. Znajdowało się tu 13 domów i 42 dymy, zamieszkałe łącznie przez 247 osób, w tym 222 katolików, 24 ewangelików i 1 dysydent. Na pocz. XX w. Bascha von Kries wybudował obecny dwór. Majątek odziedziczył syn Ewald, pod którego zarządem dobra w 1929 r. liczyły 626 ha, dostarczając 10789 marek czystego dochodu gruntowego. Na ogólny areał składało się 565 ha ziem uprawnych, 55 ha łąk i pastwisk oraz 6 ha nieużytków. Folwark oprócz upraw specjalizował się w hodowli konia zimnokrwistego. Po wojnie całość zabrał Skarb Państwa Polskiego. Na terenie dawnego folwarku znajdowała się m.in. firma hodowlana. Później pałac stał się własnością prywatną i został odrestaurowany.
Źródła:
Wikipedia;
Wielka Genealogia Minakowskiego;
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Książka Adresowa Gosp. Rolnych pow. 50 ha Woj. Pomorskiego, 1929;
Geoportal, Mapster.
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór secesyjny. Budynek wzniesiony na planie prostokąta, piętrowy, nakryty łagodnym dachem czterospadowym, fasadą zwrócony ku zachodowi. Od tej strony centralnie umieszczony nieznaczny ryzalit zwieńczony półokrągłym szczytem z herbem rodowym von Kriesów. Kondygnacja parteru fasady 9-osiowa, z 3-osiową werandą dźwigającą balkon. Osiowość kondygnacji piętra zakłócona, prawdopodobnie na skutek współczesnej przebudowy.

Park

Park krajobrazowy z pocz. XX w. o pow. 2,5073 ha, zajmujący dz. ew. nr 041502_2.0022.132/36 (Geoportal). Parkowy drzewostan stanowi obecnie 18 gatunków drzew.

Inne

Rządówka
Szkoła z k. XIX w.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011