Ostromecko

Stan obecny

Właścicielem jest Urząd Miasta w Bydgoszczy.

Historia

"Pałac nowy" z poł. XIX w.
Wcześniejsze dzieje wsi i założenia opisane są razem ze "starym pałacem" w Ostromecku. "Pałac nowy" wybudowany został w latach 1832-1840 w środkowej części parku, wg projektu architekta Karla Friedricha Schinkla. Ta okazała budowla powstawała etapami. Pracę rozpoczął Jakub Marcin Schoenborn, zaś rozbudową zajął się jego syn Jakub Gottlieb oraz jego następcy. Pracami budowlanymi kierował Artur Goebel, stolarkę wykonał cieśla z Dolnej Grupy Kauffmann, oprawę plastyczną malarz Arndt. Właściciel Ostromecka był tak dumny z powstałej budowli, że zmienił przebieg drogi publicznej z Dąbrowy Chełmińskiej do Ostromecka i Strzyżawy, tak aby pałac był widoczny z daleka.

Opis

Pałac neoklasycystyczny. Część środkową tworzy wydłużony budynek o zwartej prostopadłościennej bryle. Wnętrze to kompozycja dwutraktowa z westybulem i połączonym z nim salonem ogrodowym oraz połączonymi amfiladowo pomieszczeniami po bokach. Od strony północnej klatka schodowa, od południa w narożniku lekko ściętym mieści się ośmiokątny aneks kaplicy. Budynek pokryty płaskim, czteropołaciowym dachem. Lewa przybudówka to pawilon o kształcie kwadratu, połączony wąskim łącznikiem z Pałacem Nowym. Niezbyt rozbudowany układ wnętrz objął dwa trakty pomieszczeń, rozdzielone wewnętrznym korytarzykiem. Pokoje połączone są ze sobą według zasady amfiladowej. Od wschodu na środku traktu frontowego umieszczono klatkę schodową i główne drzwi wejściowe. Dobudówka, podobnie jak i cały istniejący już poprzednio korpus, jest dwukondygnacyjna. Na osi ryzalitu od frontu umieszczono klatkę schodową, uwidocznioną na zewnątrz półkolistym występem. Występ ten jest trzykondygnacyjny i ponad ścianami elewacji przechodzi w nakrytą blaszanym hełmem wieżyczkę. W dolnych partiach mieści się portal, wydzielony gzymsem kordonowym, zwieńczony trójkątnym tympanonem. Poniżej pomiędzy dwoma herbami rodu von Alvensleben - trzy róże, ustawiono datę 1891 - tj. datę ukończenia budowli.
Ostatnim obiektem wchodzącym w skład "Nowego Pałacu" jest sala balowa, która została wybudowana w latach 1905-1912 wg projektu poznańskiego architekta Henryka Spiera. Na początku powstał parterowy prostopadłościenny budynek dostawiony od północy do elewacji pałacu, skomunikowany z dwupoziomowym tarasem, mieszczącym niewielki regularny ogród. W północnej ścianie aneksu mieszczącego salę balową, znajduje się wejście poprzedzone klasycznym portykiem kolumnowym. W dolnej części między kolumnami umieszczono tralkową balustradę. Później tj. około 1912 r. powstał obszerny taras przed elewacją wschodnią. Składa się z dwóch partii - szerokiej, wyniesionej i wspartej murem oporowym oraz mniejszej, wydzielającej murkiem niewielki obszar wokół ryzalitu z wejściem do pałacu. Ściany tarasów dzielą na osi elewacji pałacu dwa proste biegi schodów, z ornamentyką klasycyzującą, oraz czterema sylwetkami gryfów na postumentach.

Park

Park krajobrazowy w stylu angielskim o pow. 40ha., został założony wokół nowego pałacu w latach 1830-40. W zagospodarowaniu przestrzennym parku uwzględniono naturalną rzeźbę terenu i układ wodny. Składał się z części zielonej, oraz leśnej - oddzielonej szosą od reszty lasu. Od strony szosy usytuowane są 3 stawy zw. "kluczykami". Natomiast od strony folwarcznej park został ogrodzony murem. Przed pałacem utworzono kolisty podjazd z obszernym gazonem pośrodku. Z dwóch stron gazonu rosną drzewa ozdobne, będące obecnie pomnikami przyrody - lipa drobnolistna o obw. 310cm, czarna sosna i buk czerwony. Z drugiej strony pałacu na terenie zielonym rosną pojedyncze egzemplarze dębu szypułkowego o obw. ponad 300cm, kasztanowców białych oraz jeden kasztanowiec czerwony. Na wzgórzu koło muszli rośnie rośnie pojedyncza lipa drobnolistna, a w otoczeniu na poboczach - wielopienne okazy lip i klonów. Do zielonego parku krajobrazowego przylega leśna część parku z oczkami wodnymi. Pierwotny las został wkomponowany w park i stanowi uzupełnienie polany widokowej. W leśnej części parku dominują zbiorowiska grądowe wysokie i niskie. Występują też enklawy łęgowe i olsowe nad jeziorem. W zbiorowiskach olsowych dominują olchy czarne z udziałem wiązu, brzozy brodawkowatej i jesionu wyniosłego. W podszycie i w podroście: brzoza omszona, bluszcz pospolity, bez czarny, kruszyna pospolita, leszczyna pospolita, czeremcha zwyczajna. Nad starorzeczem, koło jeziora występuje zbiorowisko łęgowe. Znajdziemy tam dorodne okazy olszy czarnej o obw. 430cm, wierzby kruchej o obw.320cm, a także szakłaka pospolitego o obw.170cm. W warstwie podrostów występuje: czeremcha zwyczajna, dereń świdwa, bez czarny, głóg jednoszyjkowy, porzeczka czarna i alpejska, kruszyna pospolita.
W centralnej części parku, usytuowanej na falistym terenie górnego tarasu, występują zbiorowiska grądu wysokiego. Stanowią większą część obszaru leśnej części parku. Obecnie w drzewostanie dominują: klon pospolity i klon jawor, dąb szypułkowy, buk pospolity, kasztanowiec zwyczajny, lipa drobnolistna. Do pomników przyrody zaliczono: 20 kasztanowców białych, 17 dębów szypułkowych, 11 lip drobnolistnych, 5 wiązów szypułkowych, 4 buki pospolite, 2 dęby szypułkowe, klon pospolity, jesion wyniosły, olszę czarną i sosnę wejmutkę.

Inne

Tarasy przy pałacu ?nowym?, z XIX w., nr rej.: A/256/1-3 z 24.04.1991

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011