Mirakowo

Stan obecny

Mieszkania. Własność UG. w Chełmży.

Historia

Dwór z XVIII w.
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1222 r. Została ona przekazana biskupowi pruskiemu Christianowi przez Konrada, księcia mazowieckiego. Wieś w czasach krzyżackich podlegała komturstwu papowskiemu. W 1424 r. istniał tu już folwark, którego właścicielem był Jan Rubyt. W XVI w. wieś była własnością szlachecką, a w 1551 r. właścicielką była Magdalena Konopacka, wdowa po Jerzym, wojewodzie pomorskim. Kolejnym posiadaczem tutejszych dóbr był Achacy Konopacki. W 1729 r. właścicielem był Franciszek Czapski. Jednymi z kolejnych właścicieli była baronowa Wilhelmina von Wrangler (1868 r.), a następnie Apolinary Działowski (1881 r.). Pałacyk został przebudowany na pocz. XX w. Ostatnim właścicielem majątku był Stanisław Działowski (również wł. Gronowa), ostatni męski potomek Działowskich na Mirakowie. Został zamęczony przez Niemców w obozie Sachsenhausen, gdzie zmarł w maju 1940 r. mając 61 lat. Jego bratem był prałat Gustaw Działowski z Pieniążkowa. Po wojnie majątek został przejęty przez Skarb Państwa Polskiego.

Opis

Dwór secesyjny (W niektórych źródłach zwany "pałacem"). Budynek murowano - szachulcowy na fundamentach kamiennych, parterowo - piętrowy z dachem mansardowym pokrytym dachówką ceramiczną, zawierającym mieszkalne poddasze. Fasada dziesięcioosiowa, poprzedzona czterokolumnowym portykiem podtrzymującym balkon. Nad nim wystawka zwieńczona trójkątnym frontonem, zawierającym pólokrągłą wnękę z okienkami drugiej kondygnacji. Po obu stronach wystawki umieszczone symetrycznie lukarny w stylu "wolego oka". Do płn. szczytu dostawiona drewniana weranda. Elewacja zachodnia jedenastoosiowa z umieszczonym niesymetrycznie wejściem (prawdopodobnie współcześnie), dach przebudowany, wyremontowany, z trzema nierównomiernie umieszczonymi lukarnami.
W otoczeniu pałacu znajdują się niezwykłe pomieszczenia gospodarcze - spiżarnia i wozownia, umieszczone pod ziemią. Była to pierwsza podziemna wozownia na ziemiach Pomorza.

Park

Pozostałości parku krajobrazowego. Niegdyś kilkuhektarowego, obecnie na skutek rabunkowej gospodarki zamiast drzewostanu obszar parku stanowią pola oraz nieużytki, których granice wyznaczają szpalery i grupki starych drzew. Znajduje się tu również zaniedbany śródparkowy staw. W 1998 r. założenie zostało wpisane do rejestru zabytków.

Inne

Podziemna spiżarnia i wozownia
Dworzec neoklasycyst. z końca XIX w. (pociągi kursowały od 1881 r. do 1995 r.)
Dom drewniany, zręb., ludowy z 1948 r. wzn. przez robotników garwolińskich

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011