Warszawa - Pałac Małachowskich

Stan obecny

W budynku mieści się m.in. siedziba Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego

Historia

pałac wzniesiony w stylu barokowym w połowie XVIII wieku, znajdujący się przy ulicy Senatorskiej 11 w Warszawie. Zbudowany w pierwszej połowie XVIII wieku dla Józefa Benedykta Loupia, burmistrza Warszawy, który nabył teren pomiędzy Senatorską a Krakowskim Przedmieściem od rodziny Grzybowskich w 1731. W 1750 rozbudowany i upiększony przez kanclerza wielkiego koronnego Jana Małachowskiego prawdopodobnie według projektu Jakuba Fontany. Po sprzedaży pałacu przez Mikołaja Małachowskiego, w latach 1784–1785 na części dziedzińca powstała kamienica nowego właściciela – firmy „Roesler & Hurtig”. Był to jeden z pierwszych w Warszawie domów handlowych z witrynami sklepowymi. Po połączeniu oficynami, kamienica Hurtiga i Roeslera stanowiła z pałacem jedną całość. Po przebiciu do Krakowskiego Przedmieścia, w 1888 pałac uzyskał nową fasadę od strony ul. Miodowej. Od 1915 na pierwszym piętrze pałacu miała swoją siedzibę Szkoła Nauk Społecznych i Handlowych, a następnie (do 1927) jej następczyni – Szkoła Nauk Politycznych. Po zniszczeniach II wojny światowej pałac odbudowano w latach 1948–1949 na podstawie projektu Zygmunta Stępińskiego. Budynkowi przywrócono barokowy wygląd. Później odbudowano kamienicę, jednak bez lewej oficyny, łącznika pomiędzy nią a pałacem.

Opis

Początkowo dwupiętrowy pałac nakryty czterospadowym dachem i zwrócony fasadą ku Krakowskiemu Przedmieściu ujęty był dwoma bocznymi skrzydłami, łączącymi się z głównym budynkiem węższymi przejściami. Od strony Krakowskiego Przedmieścia, w miejscu rozebranej kamienicy, powstały dwie monumentalne bramy, pomiędzy którymi znajdował się wodozbiór. Od strony ulicy Senatorskiej pałac posiadał w partii poddasza jednokondygnacjową, trójosiową nadbudówkę zwieńczoną trójkątnym frontonem. W latach 1886-88 przebito ulicę Miodową do Krakowskiego Przedmieścia poprzez wyburzenie Dworu pod Gwiazdą przylegającego do pałacu i kamienic sąsiadujących z kamienicą Roeslera i Hurtiga. Pałac otrzymał od południa pięcioosiową elewację zbliżoną do elewacji od ulicy Senatorskiej. Piątą oś stanowił łącznik dobudowany pomiędzy pałacem a oficyną kamienicy Roeslerów.
W latach 1947-48 na podstawie projektu Zygmunta Stępińskiego. Pałacowi przywrócono (z niewielkimi zmianami) osiemnastowieczny wygląd.
Zdecydowano także o rozbiórce wypalonych murów południowej oficyny kamienicy Roeslerów, co pozwoliło na odsłonięcie wschodniej fasady pałacu od strony Miodowej. Rozebrano również jednoosiowy łącznik ograniczając liczbę osi elewacji od ulicy Miodowej do czterech. W partii poddasza zlikwidowano szpecące budynek, pochodzące z XIX wieku, prostokątne okienka zwieńczone trójkątnymi szczycikami i zastąpiono je niewielkimi neobarokowymi lukarnami, pokrytymi miedzianą blachą.
Attykę zwieńczono ) dekoracjami rzeźbiarskimi autorstwa Aleksandra Żurawskiego