Skatalogowanych zabytków: 11365
Zarejestruj się
Miniatura Wielowieś
2010, zdjęcie Marek Kujawa
Miniatura WielowieśMiniatura Wielowieś

Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

Marek Kujawa

Wielowieś

Wielowies, Gut Großendorf

Województwo:kujawsko-pomorskie
Powiat:inowrocławski
Gmina:Gniewkowo
Rodzaj obiektu:Dwór

Stan obecny

Teren pod zarządem J.S.T.

Historia

Dwór z 2. poł. XIX w.
Wielowieś to stara wieś, leżąca w odległości 3 km na płd.-zachód od Gniewkowa. Znajdują się tu niezwykłe w skali regionu zabudowania dworskie, prawdopodobnie wybudowane przez osadników olęderskich na przeł. XVIII i XIX w. Znana była już w XV w., kiedy to stanowiła dobra królewskie, należące do starostwa inowrocławskiego. Jedna z jej dawnych nazw to Wielka Wieś i Wielowieś Królewska. Po raz pierwszy wymieniona została jako „Wielowiesz circa Gniewkow” w regestrach poborowych powiatu inowrocławskiego w 1583 r.; miała wówczas 10 łanów roli. Od 1661 r. wchodziła w skład starostwa murzynowskiego, które wydzielone zostało z części starostwa inowrocławskiego. W 2. poł. XVIII w. Wielowieś należała do Macieja Boińskiego, ożenionego z Franciszką Dobrowolską. W XIX w. wchodziła w skład dóbr ziemskich Wierzbiczany i nosiła nazwę Wielowieś Królewska. Jako taka była własnością rodu von Schlichting. W 1837 r. we wsi znajdowało się 26 domów, zamieszkałych przez 149 osób. W połowie XIX w. wzniesiono tu dla zarządców, bądź dzierżawców dwór, a w jego otoczeniu założono kilkuhektarowy park krajobrazowy. Niedługo później we wsi wybudowano cukrownię, co spowodowało jej szybszy rozwój i wzrost liczby ludności. W 1926 r. obszar majątku liczył 315 ha, w tym 307 ha stanowiły grunty orne. Czysty dochód gruntowy podawany w celu wyliczenia podatku, wynosił wówczas 1614 talarów. W latach wojny wieś znajdowała się pod zarządem niemieckim i nosiła nazwy: do 1943 r. - Großendorf, a w latach 1943-45 - Grotendorf. Po wojnie znajdowało się tu duże gospodarstwo rolne (PGR?), po którym pozostały relikty w postaci betonowych dróg, zbiorników, etc. Niestety dawny dwór nie przetrwał do czasów obecnych. W miejscu w którym się wznosił, obecnie znajduje się tylko niewielka polanka, otoczona starymi drzewami.
Opracowanie własne na podst. dostępnych źródeł i badań terenowych.
Analizy i opis na podst. mam serwisu Mapster:
16987 @ Karte des Deutschen Reiches 1:100 000 - Generalstabskarte /1870 - 1944/
- plik mapy: KDR100_254_Argenau_ca1893_DRMC5820254.jpg
13457 @ WIG - Mapa Szczegółowa Polski 1:25 000 /1929 - 1939/
plik mapy: P37-S27-D_GNIEWKOWO_1931.jpg
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Nieistniejący dwór wznosił się na płd. skraju parku, był prostokątny, piętrowy i wejściem skierowany na południe.

Park

Park z k. XIX w. o pow. ok. 2,5 ha; dziki i zaniedbany. W północnej części parku znajduje się duży staw.

Inne

Na zachód od parku wznosi się kilka budowli gospodarczych z XIX w., murowano-szachulcowych, także podcieniowych, o niezwykłej i rzadko spotykanej na tych terenach architekturze. Niestety budowle te są w stanie zbliżającym się do całkowitej ruiny. Jeden z tych budynków jest nadal zamieszkały, a w ostatnich latach został nawet wyremontowany. Miejscowi mieszkańcy nazywają go „pałacem”.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Ten obiekt nie został jeszcze skomentowany.