Radłówek

Stan obecny

Teren prywatny

Historia

Dwór z 2. poł. XIX w.
Radłówek to niewielka wieś, leżąca w odległości 7,5 km na północny-zachód od Inowrocławia. Jedna z jej wcześniejszych nazw to Radłówko. Znana była już w XVI w., a w 1583 r. była własnością Jana Krotoskiego, kasztelana inowrocławskiego. W XIX w. istniał tu folwark, liczący w 1885 r. 286,19 ha. W tamtym czasie Radłówek należał do rodziny Brzeskich h. Oksza. Na ogólny areał majątku składało się 252,13 ha ziem uprawnych, 4,89 ha łak, 20,29 ha pastwisk, 5,82 ha nieużytków i 3,6 ha wód. Czysty dochód gruntowy podawany do celów oszacowania podatku, wynosił 5666 marek. Wieś miała 6 domów ze 133 mieszkańcami; wszyscy wyznania katolickiego. W 1909 r. właścicielem wsi był Jan Brzeski mieszkający na stałe we Wrocławiu. 286-hektarowym majątkiem zarządzał Stanisław Brzeski z Cieślina. Po wyzwoleniu Polski w 1920 r., wieś stała się własnością rodziny Wichlińskich z Tuczna. W 1926 r. pod zarządem Włodzimierza Wichlińskiego folwark liczył 283 ha, w tym 270 ha ziemi uprawnej, 7 ha łak i pastwisk, 5,5 ha nieużytków i 0,5 ha wód. Czysty dochód gruntowy wynosił 1889 talarów.
Wieś nie znalazła się, zapewne przez przeoczenie, w księdze adresowej Polski z 1930 r. W 1934 r. obszar dworski Radłówek został wcielony do gminy Inowrocław – Zachód. Przed wojną dwór był zamieszkiwany przez zarządców majątku, mieszkała tu także Stanisława Leśniewska - przyszła żona Franciszka Budnera, który był wozakiem zwożącym mleko do majątku. W latach 1939-1945 wieś znajdowała się pod zarządem niemieckim i nosiła nazwę Reinacker. Po wyzwoleniu, w folwarku podjęto normalną pracę na roli. Prawie do końca lat 40. XX w. zarządcą był tu niejaki Słoma. Później władze rozparcelowały majątek, a pozostałości folwarku przejęła Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna z Borkowa. Po likwidacji spółdzielni, teren gospodarstwa przeszedł w ręce prywatne.
Opracowanie własne na podst. dostępnych źródeł i badań terenowych.
Zdjęcia archiwalne udostępnione portalowi przez p. Krzysztofa Budnera. Dziękujemy!
Analiza i pomiary – Geoportal, Mapster:
11798200 @ AMS M841 Germany [east], M851 Poland, M852 East Prussia 1:25 000
- plik mapy: 3175_HOHENSALZA-NORD_(M851_POLAND_25K)_1st_ed_5.1953.jpg
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Nieistniejący dwór w Radłówku był budynkiem klasycystycznym, parterowym z mezzaninem, podpiwniczonym, nakrytym łagodnym dwuspadowym dachem. Pośrodku fasady skierowanej na płd. znajdowało się wejście w nieznacznym ryzalicie zwieńczonym trójkątnym daszkiem, poprzedzone wysokimi schodami. W okresie między i powojennym wejście obrośnięte było bluszczem.
Pozostałości folwarku w Radłówku usytuowane są lekko na wschód od geograficznego środka miejscowości, a jednym z jego reliktów jest istniejący tu staw z wyspą pośrodku. W miejscu, w którym stał dwór – ok. 50 metrów na płd. od stawu - znajduje się obecnie pole uprawne; obok, ok. 40 metrów na wschód od dworu wybudowano współczesny dom mieszkalny. Nie wiemy, co może oznaczać (na mapie archiwalnej) prostokąt symbolizujący zabudowania, dokładnie w miejscu, w którym wybudowano wspomniany dom. Rzecz ta wymaga doprecyzowania.
Układ przestrzenny zespołu dworskiego został całkowicie zdeformowany, pomimo, że zachowała się część dawnych dróg, w tym aleja prowadząca wzdłuż wspomnianego stawu na wschód – do przejścia na podwórze gospodarcze i skręcająca w lewo na aleję dookoła stawu. Obecnie przy jej końcu wznosi się wspomniany dom prywatny.

Park

Park dworski w Radłówku miał pow. 2,5 ha i zajmował środkowo-zachodnią część zespołu dworskiego. Wewnątrz parku wznosił się dwór, przed którym znajdował się duży, okrągły klomb. Drzewostan rozciągał się dalej na południe (do skrzyżowania dróg) i nieco na wschód – przylegając od południa do zabudowań podwórza. Duży, owalny staw znajdujący się w płn. części założenia nie był elementem parku, natomiast obiegała go aleja spacerowa i szpaler drzew. Po wojnie staw ten nieco zasypano, przez co uzyskał kształt zbliżony do prostokąta.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011