Lipie

Stan obecny

Własność U.G. w Gniewkowie

Historia

Dwór z XIX w.
Wieś znana była już w XIV w., kiedy to należała do księstwa gniewkowskiego. W latach 70-tych i 80-tych XIV w. znajdowało się ono w posiadaniu Ludwika Andegaweńskiego i Władysława Opolczyka. Od XV w. było to już województwo gniewkowskie w Królestwie Polskim, wieś należała w tamtym czasie m.in. do Lipskich herbu Pomian. W XVI w. wieś należała do J. Grudzińskiego. Od połowy XVII w. właścicielami byli Stefan i Konstancja Mniewscy, którym w 1679 r. urodził się syn Bartłomiej. Rodzina Mniewskich gospodarzyła tu prawie do połowy XVIII w., dalej dobra były w posiadaniu Wolskich. Na początku XIX w. właścicielką Lipia była Teresa Gościcka de Lipie, dalej wzmiankowany jest niejaki Fish, w 1860 r. Landisch, następnie w 1882 r. Regel i w 1906 r. Arnold von Rosenstiel, landrat w Lesznie, żonaty z Wandą von Wilamowitz ? Möllendorff. Dobra w tamtym czasie liczyły 1108 ha gruntów. W latach 1939-1945 miejscowość znajdowała się pod zarządem niemieckim i nazywała się Linden. Po wojnie dobra przejął Skarb Państwa Polskiego. Dwór spłonął w 1945 r. i pozostała po nim jedynie wieża, która do dzisiaj jest ozdobą parku.

Opis

Dwór był piętrowym budynkiem, wzniesionym na planie prostokąta z wieżą w płn.-zachodnim narożniku, w fasadzie zdobionym wydatnym ryzalitem z tympanonem. Został spalony przez Rosjan w 1945 r.

Park

Park krajobrazowy z 2 poł. XIX w. o pow. około 3 ha. Zaniedbany oprócz części wjazdowej i otoczenia powojennego budynku wybudowanego dla Stacji Ochrony Roślin. Do dzisiaj rośnie tu cenny starodrzew, a na szczególną uwagę zasługują platany klonolistne, dęby szypułkowe, kasztanowce białe, perełkowiec japoński oraz miłorząb dwuklapowy. Wiele z tych drzew osiągnęło rozmiary pomnikowe. Walory parku uzupełnia bogaty podszyt, m.in. bzy, berberysy, śnieguliczka biała, dereń biały i trzmielina pospolita. W zachodniej części założenia znajduje się dawny staw. Park otoczony jest częściowo przez dawne murowane ogrodzenie z bramą z XIX w.

Inne

Zabudowania gospodarcze i folwarczne z XIX i XX w.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011