Leszcze

Stan obecny

Własność prywatna.

Historia

Leszcze to wieś leżąca 3,8 km na zachód od centrum Piotrkowa Kujawskiego. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1489 r. Od XV w. była ona własnością szlachecką. Pierwszymi znanymi właścicielami L. była rodzina Świeżewskich h. Leszczyc. Na przestrzeni stuleci wieś miała wielu właścicieli. Dwór istniał tu już w połowie XVIII w. a wzniesiony został dla Biesiekierskich h. Pomian. W 1. poł. XIX w. majątek należał do Mlickich h. Dołęga. Za ich panowania dwór został przebudowany oraz rozbudowany.
Wieś w tym czasie stanowiła dominium w powiecie inowrocławskim, liczące 600 mórg, do którego należało też 6 domów, zamieszkałych przez 101 osób (wszyscy katolicy; 60 analfabetów). Po Mlickich właścicielami Leszczy była rodzina Grabskich h. Wczele. Po 1905 r. dwór został przez nich przebudowany po raz kolejny. W tamtym czasie areał majątku był określany na 175 ha, z dochodem gruntowym w wysokości 2000 marek. Właścicielem był już wtedy dr. Tadeusz Grabski. Prawdopodobnie dokupił on gruntów, gdyż w 1926 r. majątek liczył 374 ha, w tym 337 ha ziemi ornej, a czysty dochód gruntowy (wykazywany w celu oszacowania podatku) wynosił 1073 talary.
Grabscy prawdopodobnie byli właścicielami Leszczy do 1939 r. W latach 1939-1945 wieś znajdowała się pod zarządem niemieckim. Po wyzwoleniu, zgodnie z dekretem PKWN stała się własnością Skarbu Państwa Polskiego. We wsi utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne, zlikwidowane ustawowo przez rząd Jana Krzysztofa Bieleckiego na pocz. lat 90 XX w. W 1951 r. w budynku dworu utworzono szkołę, która istniała tu do początku XXI w. Później budynek przeszedł w ręce prywatne. Po śmierci właściciela status prawny budynku był nieznany, a bramy sforsowane przez amatorów stolarki, instalacji elektrycznej itd. Przez wiele lat pałac był ogólnodostępny i nie zabezpieczony. Dopiero po przejściu w ręce kolejnego właściciela ten zabezpieczył okna i drzwi.
Opracowanie własne na podst. dostępnych źródeł i badań terenowych.
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Eklektyczny dwór z elementami budowli z połowy XVIII w. Swój dzisiejszy kształt otrzymał w czasie przebudów z połowy XIX oraz pierwszej ćwierci XX w. Budynek murowany, otynkowany, założony na rzucie wydłużonego prostokąta z aneksami. Bryła budowli jest zróżnicowana wysokościowo. Korpus jest piętrowy z wydatnym ryzalitem od frontu i płytkim od strony ogrodu. Północne skrzydło dworu jest podpiwniczone, o pół kondygnacji wyższe od korpusu, posiada cylindryczną wieżę znajdującą się na łączeniu korpusu ze skrzydłem. Budynek jest przykryty niskimi, połaciowymi dachami krytymi papą. Elewacja frontowa dworu posiada trzyosiowy ryzalit zwieńczony wysoką attyką. Elewacja ogrodowa posiada pozorny, jednoosiowy ryzalit. Ryzalit ten wieńczy attyka z motywem prostokątnych szczelin. Na łączeniu korpusu ze skrzydłem znajduje się częściowo wtopiona w mur wieża z tarasem widokowym na jej szczycie. Układ wnętrz dworu zachował się dwutraktowy z amfiladowym łączeniem pomieszczeń. Na piętrze znajduje się wąski korytarz międzytraktowy. Główne wejście prowadzi do dużego holu. W holu znajdują się schody prowadzące na piętro. We dworze znajduje się 26 pokoi.
We wnętrzach trwają obecnie prace \\\"demontażowe\\\". Wyrywana jest instalacja ze ścian, lada moment zniknie także piękna, zabytkowa stolarka.

Park

Park z ok. połowy XIX w. Osią parku są cztery stawy zasilane wodą ze źródła. Wokół nich nasadzone są drzewa ozdobne samotnie lub w grupach. Dawniej park miał układ kwaterowy i przecinany był wieloma alejami. Dziś bogaty drzewostan jest już mocno zniszczony a układ przestrzenny tylko częściowo czytelny. M. innymi na miejscu polany widokowej (od str. zach.) utworzone jest boisko szkolne.

Inne

Marek polskiezabytki.pl 2011