Kusice

Stan obecny

Własność J.S.T. - Przedszkole (na parterze) oraz mieszkania.

Historia

Pałac z przeł. XIX / XX w.
Kusice to wieś leżąca wśród lasów i z dala od głównych dróg, nad rzeczką Bielawą, w odległości 3 km na południe od Niemicy. Wieś istniała już w średniowieczu, a w XII w. znajdowała się w posiadaniu cystersów z Bukowa Morskiego. Po wyjściu z rąk cystersów stała się własnością szlachecką, a w XIV w. jej właścicielami była rodzina von Natzmer. W ich rękach dobra znajdowały się zapewne przez kolejne 300 lat, a w 1716 r. przeszły one w ręce Petera Heinricha von Müchnow. W 1747 r. K. kupił Gustaw Erdmann von Schlieffen, ożeniony z Weroniką Von Zizewitz. W 2. poł. XVIII w. wybudowali oni obecny dwór, wzniesiony zapewne na miejscu starszego budynku. W 1784 r. we wsi było 14 domów, folwark i młyn wodny. Mieszkało tu 6 chłopów, nauczyciel i strażnik leśny. Właścicielami wsi aż do 1945 r. była rodzina von Schlieffenów, aczkolwiek pod koniec XVIII w. wzmiankowana jest także rodzina von Kleist. W 2. poł. XIX w. znacznie przebudowano pałac, folwark oraz park. Powstały nowoczesne zabudowania jak magazyn zbożowy, stodoła, obora i świniarnia. W 1867 r. we wsi mieszkało 260 osób; do 1939 r. liczba ta mocno się nie zmieniła i wynosiła 249 osób (w 63 domach). Majątek miał wówczas 1384 ha obszaru. Kolejna poważna przebudowa pałacu miała miejsce na przeł. XIX i XX w. Pod koniec lat 20. XX w. we wsi zbudowano nową szkołę. We wsi były także 2 młyny, gospoda i kilku rzemieślników. Mieszkańcy wyznania ewangelickiego uczęszczali do kościoła w Niemicy. Ostatnim właścicielem majątku był Jaspar Limbrecht von Schlieffen. W lutym 1945 r. opuścił on Kusice w obawie przed nadciągającym frontem. Dnia 1 marca we wsi pojawili się żołnierze radzieccy.
Po wojnie na bazie dawnego majątku utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne, zlikwidowane ustawowo przez rząd Jana Krzysztofa Bieleckiego na pocz. lat 90. XX w. Jako "pamiątka" po PGR-ach we wsi pozostały bloki mieszkalne wybudowane dla pracowników. Zachował się także przebudowany pałac, który służy jako mieszkania oraz przedszkole.
Źródła:
Sroka Jan "Słownik historyczny wsi powiatu sławieńskiego", Sławno 2014;
Strona internetowa Gimnazjum w Malechowie: http://www.gimnazjum.malechowo.pl/o-nas/palace-dwory-i-ruiny.html
Geoportal;
Mapster:
7551 @ Topographische Karte 1:25 000 (Meßtischblatt) cz. wsch. (Ostdeutschland) /1870 - 1945/
- plik mapy: 1764_Damerow_1936.jpg
Zdjęcie archiwalne: Rudolf Muchow, Pałac w Kusicach, litografia, 1924
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Pałac wzniesiony na planie prostokąta w dłuższej osi SW-NE, fasadą skierowany zapewne na NW, gdyż z tej strony na zdjęciach sat. widać plac przed wejściem oraz nieznaczny ryzalit w którym znajduje się wejście. Budynek jest piętrowy z mezzaninem i nakryty dachami o łagodnych spadach, krytymi papą. Na skutek remontów pozbawiony cech stylowych. Wcześniej posiadał ozdobne portale, gzymsy, ryzality z arkadowymi oknami oraz narożne lizeny. Jeszcze w 2006 r. rozebrano ostatnią dominantę architektoniczną - ozdobny balkon.
Układ przestrzenny założenia jest całkowicie zniekształcony na skutek powojennej przebudowy i wyburzenia większości zabudowań gospodarczych.

Park

Park z poł. XIX w. o pow. 3,167 ha. Za relikty parku można by uznać znacznie większy obszar, jednakowoż drzewostan ten urósł po wojnie lub jest terenem naturalnym. Nie istnieją już dawne sady owocowe, które rozciągały się w kier. płn.-zachodnim od parku, ponadto stanowiły wąski pas w południowej części założenia. Dalej na wschód i płd.-wschód ciągnie się mieszany lasek, który parkiem nigdy nie był.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011