Konary

Stan obecny

Własność prywatna

Historia

Dwór z ok. 1850 r., przebudowany w 1900 r.
Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z XV w., kiedy to była w posiadaniu rodziny Konarskich. W latach 1510-1511 dochody z 7 łanów ziemi w Ko­narach czerpało starostwo inowrocławskie. W 1598 r. Konary odziedziczyła Konarska, której przysłu­giwało prawo patronatu nad kościołem parafialnym w Kobielicach. W 1710 r. wieś była w rękach Ja­kuba Racięskiego, który w 1736 r. sprzedał ją An­toniemu i Barbarze Kurowskim. Po nich wieś znala­zła się w posiadaniu kolejno: Antoniego Rościszewskiego, Michała Rudnickiego i wdowy Marianny Złotnickiej, od której majątek ziemski zakupił w 1740 r. Stanisław Dobiecki. W 1772 r. w wyniku I rozbioru Polski Kona­ry znalazły się w zaborze pruskim. W latach 1807--1815 należały do Księstwa Warszawskiego.
W 1815 r. ponownie przeszły pod panowanie Prus. W 1818 r. wieś składała się z folwarku pańskiego, wiatraka, kuźni, karczmy, 5 gospodarstw i należącego do wsi boru sosnowego. W latach 1846-1865 właścicielem był Jan hrabia Dąmbski herbu Godziemba, po którym w latach 1868-1888 dziedzi­czył syn Franciszek. W tamtym czasie był tu dom mieszkalny z podwórzem, spichlerz, stajnie, dom młynarza, wiatrak. W 1880 r. w majątku znajdo­wał się dwór z podwórzem i ogrodem, spichlerz, ko­mory, owczarnia, stodoła, szopa na torf. W 1879 r. w Konarach powstała spółka melioracyjna (Dranagegenossenschaft Ostwehr), która dokonała melioracji 298 ha za sumę 53.952 marek. Około 1883 r. obszar wsi wynosił 1819 mórg. W 1888 r. Komisja Kolonizacyjna wykupiła obszar dworski Konary i włączone do niego Baśkowo, o łącznej powierzchni 681 ha za 530.000 marek. W latach 1892-1895 na tym terenie osiedliło się 31 kolonistów niemieckich. W 1897 r. większość majątku przejął Skarb Państwa Pruskie­go.
W 1899 r. właścicielami dworu wraz z tzw. resztówką byli Karol Austermuhle i Ludwig August Marąuard. W 1914 r. odziedziczył go Erich Marąuard, a w 1918 r. Wilhelm Marquard. W 1919 r. wieś znalazła się w granicach II Rzeczypospolitej. W 1931 r. liczyła 272 miesz­kańców. W okresie międzywojennym istniała nie­miecka organizacja Verein Deutscher Bauern, licząca 20 członków. Prezesem był Hugon Marąuard. W 1933 r. Konary weszły w skład gminy obwodo­wej Dąbrowa Biskupia. W latach 1939-1945 znajdowały się pod okupa­cją hitlerowską. Zostały wyzwolone w styczniu 1945 r. Na podstawie wniosku Urzędu Ziemskiego woj. pomor­skiego w Bydgoszczy majętność przejął w 1946 r. Skarb Państwa Polskiego.

Opis

Jest to budynek murowany z cegły, na planie prostokąta, podpiwniczony w narożniku północno-wschodnim. Posiada parterowy korpus główny i piętro w części środkowej. Całość pokryta jest dachem dwuspadowym. W dworze znajduje się klatka schodowa z poł. XIX w. Na skutek przebudowy stracił większość cech stylowych.

Park

Park z XIX w. o pow. około 1,5ha. Od strony północnej rozciągają się pozostałości parku, o nieczytelnej dawnej kompozycji przestrzennej, w którym nadal rosną kasztany, wiązy, dęby i graby. Na południowy-wschód od dworu znajduje się cmentarzysko ewangelickie, gdzie pochowani są niemieccy właściciele majątku.

Inne

Budynek gospodarczy.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011