Morzewiec

Stan obecny

Własność prywatna.
Dom nr 23

Historia

Dwór z 2. poł. XIX w.
Wieś w dawnych wiekach nie istniała. Została założona jako osada dopiero w 2. poł. XIX w. Wtedy też utworzono folwark, a dla jego zarządców wybudowano obecny dwór. Morzewiec wszedł w skład okręgu wiejskiego oraz obszaru dworskiego w Tryszczynie. Zyskał na znaczeniu dzięki wybudowaniu tu stacji kolejowej. W 1885 r. folwark liczył 712 mórg, zaś we wsi znajdowały się 4 domy i 65 mieszkańców. Tryszczyn wzmiankowany był już w 1251 r., a początkowo należał do cystersów byszewskich, którzy pobierali dziesięcinę z tej wsi. W 1286 r. książę Ziemomysł dokonał lokacji wsi na prawie niemieckim. W 1580 r. w Tryszczynie były 2 łany sołtysie, 10 kmieci, 1 zagrodnik i rzemieślnik. Wieś należała do cystersów aż do sekularyzacji zakonu. Po III rozbiorze Polski zabrał ją rząd pruski i wcielił do domeny w Koronowie. Dzierżawcami wsi byli m.in. Korytowscy w poł. XVII w. W XIX w. początkowo wieś była w rękach niemieckich, a w 2. poł. tegoż stulecia stała się własnością Władysława Ulatowskiego ożenionego z Jadwigą Zabłocką z Czerlina, córką Konstantego i Tekli Grabskiej h. Pomian. Mieli oni dwoje dzieci. Władysław zmarł mając zaledwie 31 lat, na wylew krwi do mózgu, w szpitalu wariatów w Owińskach k. Poznania. Dobra w 1876 r. zostały wystawione na licytację i sprzedane, prawdopodobnie Komisji Kolonizacyjnej. Tym sposobem zarówno Tryszczyn jak i Morzewiec zostały dość szybko rozparcelowane, a pozostałości majątku stały się normalnym terenem wiejskim. Na niewielkich gospodarstwach osadzono rolników niemieckich, a po wyzwoleniu Polski w 1920 r. sporo z nich przeszło w ręce napływowych rolników polskich. W 1930 r. największymi gospodarzami Tryszczyna i Morzewca byli: Friderik Ebeling (77 ha), Bronisław Górski I (103 ha), Bronisław Górski II (63 ha), Józef Górski (66 ha), Jan Grachter (55 ha), Jan Kawka (85 ha), Józef Kawka (66 ha), Tomasz Kruszyński (60 ha), Józef Latis (99 ha), Jan Latis (71 ha), Mieczysław Letke (99 ha) oraz Ernest Netzel ze 110 ha gruntów. Po 2. wojnie światowej gospodarstwa stały się własnością prywatną.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Teki Dworzaczka (Regesty) Biblioteki Kórnickiej P.A.N.;
Księga Adresowa Polski, 1930;
Mapster:
16553 @ WIG - Mapa Szczegółowa Polski 1:25 000 /1929 - 1939/
Geoportal.
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Budynek wzniesiony na planie prostokąta w dłuższej osi N-S, fasadą zwrócony na wschód. Parterowy, nakryty dachem naczółkowym krytym dachówką.

Park

Park z 2. poł. XIX w. o pow. ok. 3,5 ha. We wschodniej części wykarczowany. Park znajduje się w swoich dawnych granicach, a pośrodku znajduje się częściowo wyschnięty, duży staw. Nie licząc trzech niewielkich wydzielonych działek (dwór i inne) od strony zach., reszta parku zajmuje dz. ewid. nr ...62/5 o pow. 3,5853 ha (Geoportal, 9.08.2017 r.). Od północy wzdłuż parku przebiegała linia kolejowa; tam też stał dworzec kolejowy Morzewiec.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011