Gorzechówko

Stan obecny

Teren pod zarządem J.S.T. lub ANR

Historia

Pałac z 2. poł. XIX w.
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1354 r., kiedy to wielki mistrz krzyżacki Winrych von Kniprode nadał Janowi Chaden Gorzechówko wraz z jeziorem w posiadanie, za co Chaden zobowiązany był do służby zbrojnej i posług na rzecz Zakonu. Po 1570 r. wieś należała do Kamińskich. W XIX w. nosiła nazwę Gorzuchówko, lub z niem. Gorzechowko, Hochheim. Majątek był w wysokiej kulturze rolnej, przez co uzyskał miano dóbr rycerskich. W 2. poł. XIX w. właścicielem był Alexander Bieling, dla którego wzniesiony został nieistniejący już pałac, w otoczeniu rozległego parku krajobrazowego. W 1885 r. dobra liczyły 1499 mórg, 21 budynków i 11 domów, zamieszkałych przez 119 osób, w tym 87 ewangelików. Przy majątku znajdowała się cegielnia i fabryka rur drenażowych. W 1929 r. właścicielem 436-hektarowego majątku z 5042 markami czystego dochodu gruntowego był Erich Goertz, ur. w Rosgarten 23 marca 1879 r. Ożeniony był z 8 lat młodszą od siebie Margareth, z którą miał synów: Hansa Heinricha, Jobsta i Petera. Zmarł 15 listopada 1936 r., pozostawiając majątek wdowie i synom. Na ogólny areał dóbr Hochheim składało się 355 ha ziem uprawnych, 58 ha łąk i pastwisk, 6 ha lasów, 5 ha nieużytków i 12 ha wód. Majątek posiadał oborę zarodową bydła czarno-białego rasy nizinnej. W czasie 2. wojny światowej gospodarował tu jeden z synów Ericha, należący do SS. Dziedzic zajmował się umieszczaniem polskiej ludności w obozach koncentracyjnych, za co po wyzwoleniu w 1945 r. Rosjanie spalili mu pałac. Dobra Goertzów zabrał i rozparcelował Skarb Państwa Polskiego. Na bazie folwarku utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne, zlikwidowane ustawowo w latach 90. XX w.
Źródła:
Biblioteka Cyfrowa Uniwersytetu Wrocławskiego: Alexander Duncker "Die ländlichen Wohnsitze, Schlösser und Residenzen der Ritterschaftlichen Grundbesitzer in der Preussischen Monarchie nebst den Königlichen Familien-, Haus- Fideicommiss- und Schatull-Gütern in naturgetreuen, künstlerisch ausgeführten, farbigen Darstellungen nebst begleitendem Text".
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902
Księga Adresowa Gospodarstw Rolnych woj. Pomorskiego, 1929
Montau-Gruppe in West Prussia - Membership list 1935
Geoportal
Prawa zastrzeżone!

Opis

Pałac wzniesiony był na planie prostokąta, piętrowy z mezzaninem, nakryty łagodnym czterospadowym dachem. Zakładając, że fasadą skierowany był na południe, w płn.-zachodnim narożniku posiadał 3-kondygnacyjną wieżę. Fasadę akcentował centralnie umieszczony arkadowy ganek wsparty na kolumnach.

Park

Park z 2. poł. XIX w. o pow. 6 ha, przy czym obecnie większa jego część stanowi nieużytki. Jedyny większy fragment drzewostanu, od str. wschodniej, ma ok. 1,8 ha pow. Poza tym nieliczne drzewa i kępy krzaków wyznaczają granice parku od zachodu, południa i północy.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011