Zagórzany

Stan obecny

Teren prywatny

Historia

Dwór z 1. poł. XIX w.
Zagórzany to wieś położona 7 km na płn. wschód od Nowego Korczyna. Pierwsza wzmianka pisana pochodzi z 1232 r., kiedy to Fulkon, arcybiskup gnieźnieński nadał dziesięciny z Z. klasztorowi w Sulejowie. Pierwszym znanym właścicielem Zagórzan był Mikołaj, który w 1402 r. dokonał podziału majątku z synami: Janem i Hynkiem. Przy ojcu pozostały Płoki, Karniowice, Lgota i Czyżówka w ziemi krakowskiej, zaś Jan i Hynek dostali Gorenice i Ostrężnicę w ziemi krakowskiej oraz Zagórzany, Żegocin i Hynków (obecnie Chinków) w ziemi sandomierskiej. Do ok. 1424 r. w zapiskach występuje Jan, który pisał się z Gorenic i Zagórzan. Jego synem był Maciej z Zagórzan, występujący w zapiskach do ok. 1482 r. W 1508 r. wieś leżała w pow. wiślickim i płaciła 27 groszy poboru. W 1579 r. należała do niejakiej Gnojeńskiej, która posiadała 6 osadników, 3 łany, 1 zagrodnika z rolą, 3 komorników i 5 biednych. W kolejnych stuleciach przez Z. przewinęło się jeszcze wielu właścicieli. W 1827 r. we wsi znajdowało się 18 domów z 78 mieszkańcami. Na skutek reformy uwłaszczeniowej odłączono 179 mórg, na których powstało 21 gospodarstw osadniczych. W 1885 r. Z. dzieliły się na część wiejską oraz folwark, leżały w pow. stopnickim, gminie Zborów i parafii Ostrowce. Dobra obejmowały 406 mórg, na co składało się 296 mórg ziemi uprawnej, 49 mórg łąk, 50 mórg lasu i 11 mórg nieużytków. Na terenie folwarku wznosiły się 3 budynki murowane, w tym dwór oraz 8 drewnianych.
W 1930 r. właścicielem dóbr o wielkości 222 ha był Adam Bonawentura Romiszewski h. Jelita (1872-1962), syn Michała i Nowosielskiej, ożeniony z Marią Amelią hr. Łoś h. Dąbrowa. Mieli sześcioro dzieci: Alfreda, Adama (1912-1967), Konstancję, Marię, Jadwigę oraz Stanisława. Po 2. wojnie światowej dobra Romiszewskich zabrał i rozparcelował skarb państwa.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Słownik Historyczno-Geograficzny P.A.N.;
Marek Jerzy Minakowski - Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego;
Księga Adresowa Polski, 1930;
Geoportal;
Mapster:
11802184 @ WIG - Mapa Szczegółowa Polski 1:25 000 /1929 - 1939/
- plik mapy: P47-S32-D_1936_LoC_G6520_s25_.P6.jpg
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Teren dawnego folwarku w Zagórzanach podzielony został na kilka współczesnych działek budowlanych, na których powstają domy jednorodzinne. Brak zdjęć i informacji n.t. dawnego dworu.

Park

Pozostałości parku z 1. poł. XIX w. o pow. ok. 0,3 ha. W Zagórzanach nie było typowego ozdobnego parku dworskiego, bo i założenie nie jest na mapach opisane jako "zespół dworski", jedynie jako "folwark". Tak więc rosnących tu kilkanaście drzew możemy uznać jedynie za resztki przydomowego ogrodu. Obecnie są to działki prywatne.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011