Gutowo - Stradzyno

Stan obecny

Prawdopodobnie własność J.S.T.

Historia

Dwór z 1. poł. XIX w.
W połowie XIX w. majątek ziemski w Gutowie należał do Sumińskich. W tym czasie wzniesiony został we wsi opisywany dwór. Nazwa miejscowości nosiła przydomek Stradzyno albo Starzyno. Była to wieś włościańska oraz prywatny folwark w gminie Lelice i parafii Słupia. Leżała nad rzeką Chorzewką, 7 wiorst od szosy i od Bielska. Około 1880 r. wieś miała 3 domy z 31 mieszkańcami, natomiast folwark 4 domy z 54 mieszkańcami. Majątek liczył 422 morgi, w tym 389 mórg ziem uprawnych. Gospodarstwo było w wysokiej kulturze rolnej i posiadało zaprowadzony płodozmian. Jego właścicielami w tym okresie byli Tomasz i Helena Orzelscy, a następnie rodzina Jodko-Narkiewiczów. Od 1897 r. majątek wraz z Majkami i Makomazami został kupiony przez syna Jana i Eleonory Zakrzewskich herbu Dołęga - Edwarda (1863-1944). Łącznie posiadał on dobra o pow. 1200 ha. W 1912 r. ożenił się z Zofią Jurzyńską, córką Stanisława - lekarza i ziemianina, z którą miał syna Jana Adalberta. Majątek Gutowo-Stradzyno pod jego zarządem w 1930 r. liczył 235 ha. Zakrzewski był znanym działaczem społecznym powiatu płockiego. W 1939 r. za swoją działalność został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi. W 1939 roku po wywiezieniu właścicieli majątek przejęli Niemcy. Po II WŚ majątek rozparcelowano. Ośrodek (dwór, park, zabudowania gospodarcze) przejął w 1945 roku Urząd Gminy. W tym też roku park i dwór zostały wydzierżawione J. Nowakowskiemu. Który mieszka w dworze do 1975 roku. W tym roku Gmina sprzedaje dwór Kazimierzowi Laskowskiemu, który rozbiera go na cegłę. Mniej więcej w tym czasie park kupuje wdowa po J. Nowakowskim – Genowefa. Większość drzew wycina na opał a park przerabia na pastwisko.

Źródła:
Wikipedia
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego ... W-wa 1880-1902;
Księga Adresowa Polski, B-szcz 1930
Zdjęcia nadesłane przez p. Zbigniewa Grabowskiego, w tym archiwalne ze zbiorów Archiwum Płockiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Wszelkie prawa zastrzeżone!
Ewidencja parku w Gutowie – W. Bittner i inni

Opis

Był to dwór klasycystyczny, murowany, parterowy z poddaszem, nakryty dachem naczółkowym, z mieszkaniami w szczytach. Od frontu czterokolumnowy portal. Posiadał skromny detal architektoniczny, m.in. ozdobne obramienia okien i gzymsy nadokienne.

Park

W Gutowie nigdy nie było parku w pełnym znaczeniu tego słowa. Stanowiły go ogród, sad i ozdobne otoczenie dworu. Część parkową stanowiły drzewa rosnące przy granicach założenia i oraz kilka grup w części zachodnie i bezpośrednio przy dworze. Ogród założono prawdopodobnie w I połowie XIX wieku. Dwór usytuowano w północnej części ogrodu. Przed elewacją frontową rozciągał się trawnik z okalającą go drogą dojazdową. Wjazd na teren założenia był od strony wschodniej (od drogi Gutowo- Słupia). Podwórze gospodarcze było od strony północnej. Założenia (JB 2024)
Miał on pow. około 1,7 ha. Zachowały się dawne stawy.

Inne

Ruiny zabytkowego spichlerza z XIX w.
Kapliczka z 1873 r., ku pamięci właścicieli majątku ? Orzelskich.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011
Troszkę uzupełnił Jarosław Bochyński 2024