Lekarzewice

Stan obecny

Opisywane założenia są własnością prywatną.

Historia

Dwór z XIX w.
Od czasów późnego średniowiecza wieś należała do starostwa brzeskiego. Pierwszym wzmiankowanym starostą, w okresie wojen z Krzyżakami był Jędrzej Brochocki. W 2. połowie XVIII w., jeszcze za istnienia Rzeczypospolitej, starostwo brzesko-kujawskie było w posiadaniu Teodora Moszczeńskiego, który w 1775 r. odstąpił je synowi Aleksandrowi. Ten trzymał je aż do przejęcia przez Prusaków, od których otrzymywał do śmierci 733 talary rocznie. Lekarzewice i Żakowice w tym czasie dostał w dożywotnie posiadanie Michał Kiełczewski. Po jego śmierci wieś odziedziczyła wdowa, Klara z Niewieścińskich Kiełczewska. Około 1800 r. Król Pruski darował Lekarzewice i Żakowice (liczące wówczas łącznie 1386 mórg) Generał Majorowi Karolowi Leopoldowi von Larisch. Cztery lata później ten odstąpił je bratu, generałowi Wilhelmowi von Larisch. Następnie dobra te wykupił Bogusław Bernsdorf, ożeniony z Justyną z Bojarskich. W 2. poł. XIX w. właścicielem opisywanego majątku był powstaniec styczniowy, Feliks Brochocki, następnie aż do 2 wojny światowej jego potomkowie. W 1930 r. majątek Marii Brochockiej liczył 103 ha. We wsi znajdowały się też posiadłości Bolesława Chojnackiego (74 ha) gdzie zachowały się dawne zabudowania gospodarcze z XIX w. i Józefa Danielaka (95 ha), którego potomkowie zamieszkują wieś do czasów obecnych. Po wojnie nastąpiły niekorzystne zmiany, na skutek których dwór Brochockich został zburzony. W miejscu gdzie stał teraz znajduje się pole uprawne, z którego do dzisiaj wyorywane są gruz i kamienie.

Opracowanie na podstawie badań terenowych. Dziękuję państwu Danielak za informacje.
Źródła: Księga adresowa Polski z 1930 r., Ziemia Kujawska pod względem historycznym, jeograficznym, archeologicznym, ekonomicznym i statystycznym opisana przez Maksymiliana Boruckiego, 1882. Prawa zastrzeżone (M.K.).

Opis

Dwór nie istnieje. Był to budynek parterowy, nakryty dwuspadowym dachem. W fasadzie akcentowany skromnym dwukolumnowym portykiem dźwigającym drewnianą facjatkę. Pozostałe dwa dworki również nie dotrwały do czasów obecnych.

Park

Dawny ogród Brochockich nie istnieje. Jedynym świadkiem minionych czasów jest rosnące tu samotnie drzewo akacjowe. Relikty dawnego ogrodu znajdują się prawdopodobnie przy domu p. Danielaków. Kawałek dalej przy tej samej drodze istnieją pozostałości trzeciego folwarku, zapewne Chojnackiego. Tu znajdujemy zdewastowany park z końca XIX w. o pow. około 0,8 ha. Niegdyś park liczył ok. 2 ha, niestety został w znacznej mierze wykarczowany na poletka i działki mieszkańców.

Inne

Zabudowania gospodarcze jednego z folwarków z XIX / pocz. XX w.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011