Kunowo

Stan obecny

Dwór nie istnieje.
Folwark: Gospodarstwo Rolne Archidiecezji Gnieźnieńskiej
Pozostałości parku: własność J.S.T.

Historia

Dwór z XIX w.
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1365 r. Etymologia jej nazwy bierze się prawdopodobnie od licznie występujących na tych terenach ?kun?, gdyż okolice były zalesione. W 1535 r. właścicielami tych ziem oraz Głogówca byli Walentyn i Jan Czarnotulscy. Od wsi wzięli swoje nazwisko następni właściciele ? Kunowscy. W 2 poł. XVIII w. właścicielem był Trzebuchowski, który sprzedał wieś Protowi za 62 tys. talarów. W 2. połowie XIX w. właścicielem wsi był Juliusz Mittelstaedt, uczestnik Wiosny Ludów. W 1881 r. Emilia Mittelstaedt sprzedała wieś za 170 tys. talarów Niemcowi Freitagowi, dawnemu właścicielowi Sielca. Majątek liczył wówczas 2400 mórg. Pod koniec XIX w. nastąpiło ożywienie gospodarcze, gdyż przez miejscowość przeprowadzono linię kolejową Mogilno - Strzelno, a także wybudowano tu stację kolejową z bocznicą i dworcem. W 1920 r. Kunowo liczyło 617 ha zamieszkałych przez 169 osób wyłącznie narodowości polskiej. W 1926 r. właścicielem był Skarb Państwa Polskiego a dzierżawcą Anglik Józef Gregor. Był dobrym gospodarzem, utrzymywał gospodarstwo w wysokiej kulturze rolnej. Dbał również o pałac i park. Majątek liczył wówczas 502 ha, w tym 325 ha ziemi uprawnej i przynosił czysty dochód gruntowy w wysokości 1761 talarów. Tuż przed wojną rozpoczęto parcelację majątku. W czasie wojny majątkiem zarządzali Niemcy, wieś nosiła wówczas nazwę Kunau. Pałac w dobrym stanie przetrwał 2 wojnę światową. Zabudowania gospodarcze włączono do PGR-u, który swoją główną siedzibę miał w pobliskim Szczeglinie. Ziemie rozparcelowano pomiędzy byłych pracowników folwarku oraz osiedleńców. Budynek pałacu rozebrano w celu pozyskania materiałów budowlanych.

Opis

Był to dwór późnoklasycystyczny, wzniesiony na planie prostokąta. Parterowy z poddaszem, nakryty dwuspadowym, mansardowym dachem krytym dachówką. Dziewięcioosiową fasadę akcentował trójosiowy, piętrowy ryzalit zwieńczony trójkątnym szczytem, poprzedzony tarasem na który prowadziły dwubiegowe schody. Po obu stronach wystawki znajdowały się w dachu po dwie lukarny. Elewacje posiadały ciekawy detal architektoniczny i boniowanie.

Park

Park z XIX w. z zachowanymi nielicznymi okazami starodrzewu. Na uwagę zasługuje tu pomnikowy platan o obwodzie w pierśnicy 440 cm. Założenie jest zarośnięte i nie posiada czytelnej kompozycji przestrzennej.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011