Karłowo

Stan obecny

Dwór w ruinie, własność prywatna.

Historia

Dwór z poł. XIX w.
Karłowo jest osadą w gminie Kcynia. Wcześniej była wsią o nazwie Słupówka. Jedynym reliktem dawnej wsi są pozostałości folwarku, które jednakże z roku na rok ulegają postępującej degradacji. Karczowane są drzewa a stojące do niedawna zabudowania zostały wyburzone. Zachował się jedynie dawny dwór Karłowskich, wzniesiony około poł. XIX w., który pozbawiony opieki i tak niedługo runie. W XVIII w. dobra te należały m.in. do Wojciecha Szołdrskiego i jego żony Zofii Debrzyńskiej. W 1753 r. ich syn, Andrzej Szołdrski sprzedał wieś wraz z Dobieszewem, Słupową, Skoczkami i Holendrami Ignacemu Wiesiołowskiemu za 115 tys. złp. Ten w 1770 r. mianował plenipotentami swoich synów: Józefa i Ksawerego. W 1792 r. zmarł Ksawery, a w 1806 r. w drodze małżeństwa z Teklą Wiesiołowską majątek przejął Andrzej Komierowski. W 1. poł. XIX w. właścicielami Dobieszewa i Słupówki stała się rodzina Karłowskich, która gospodarzyła tu co najmniej do końca XIX w. Od ich nazwiska pochodzi obecna nazwa osady. We wrześniu 1865 r. w dworku w Słupówce urodziła się Maria Karłowska, założycielka Zgromadzenia Sióstr Pasterek od Opatrzności Bożej. Miała dziesięcioro rodzeństwa. Śluby zakonne złożyła w 1902 r. Pracowała w Winiarach, Wiktorynie koło Lublina, Toruniu, Łodzi, Pniewitem, Topolnie i Jabłonowie Pomorskim tworząc fabrykę biszkoptów, wzorcowe gospodarstwa i szkołę gospodarczą. Założyła dziewięć ośrodków w których opiekę i pomoc znalazły kobiety z marginesu społecznego. Polskie władze odznaczyły ją w 1928 r. Złotym Krzyżem Zasługi za pracę społeczną i przymnażanie dobra Kościołowi i Ojczyźnie. W dniu 6 czerwca 1997 r. została beatyfikowana przez papieża Jana Pawła II. Na pocz. XX w. majątek został prawdopodobnie rozparcelowany. a po reformie rolnej w 1925 r. całkowicie zlikwidowany. Resztówka stała się domem mieszkalnym. Obok budynku dawnego dworu ustawiono kapliczkę z tablicą pamiątkową poświęconą Marii Karłowskiej.

Źródła: Teki Dworzaczka,
http://pl.wikipedia.org/wiki/Maria_Kar%C5%82owska
Wszelkie prawa zastrzeżone. (M.K.)

Opis

Dworek parterowy z mieszkalnym poddaszem, nakryty dwuspadowym dachem krytym dachówką. Od północy dobudowana jest parterowa przybudówka. Elewacje zdobione gzymsami. Budynek w każdej chwili grozi zawaleniem.

Park

Park z połowy XIX w. lub starszy o pow. około 2 ha. Rośnie tu cenny starodrzew z wieloma okazami zbliżonymi do pomnikowych. Park jest dziki i zaniedbany z wyjątkiem bezpośredniego otoczenia dworu i kapliczki.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011