Brzyszewo

Stan obecny

Do chwili obecnej zachowała się jedynie przybudówka, pełniąca pierwotnie rolę kuchni.

Historia

Byszewo zostało w roku 1475 kupione przez Andrzeja Kretkowskiego i dołączone do domeny chodeckiej. Uważa się, że Brzyszewscy byli jednymi z anonimowych posiadaczy działów, wykazanych w lustracji z 1489 roku. W czasach późniejszych poszczególne części majątku przekazywane były z pokolenia na pokolenie. W drugiej połowie XVI wieku dobra te zostały scalone przez Grzegorza Kretkowskiego. W drugiej połowie XVII w w dobrach tych dziedziczyli jeszcze Brzyszewscy. Do połowy XVIII w. majątek pozostał w rękach Kretkowskich. Następnie należał do rodziny Szatkowskich, później Przyborowskich. W roku 1842 majątek nabył Piotr Morzycki. Po jego śmierci oddziedziczył go syn ? Konstanty. To jemu przypisuję się wybudowanie dworu w Brzyszewie, choć budowę rozpoczął zapewne jeszcze jego ojciec. Majątek pozostał w rękach rodziny do roku 1939. Po wojnie dobra poddano parcelacji. Dwór istniał jeszcze w latach 60-tych XX w., mieszkali w nim lokatorzy i służył jako świetlica, w której organizowano potańcówki. Bardzo szybko jednak, jako dobro wspólne, a przez to niczyje, został doszczętnie zniszczony.

Opis

Wybudowany w połowie XIX w dwór był murowany, kryty blachą, z oszkloną wieżyczką i przybudówką przeznaczoną na oranżerię na bocznej elewacji. Wzniesiony został na podwyższonych fundamentach z ciosanych, polnych kamieni. Budynek założono na rzucie wydłużonego prostokąta. Układ wnętrz dwór posiadał dwutraktowy, częściowo amfiladowy. Środkowa część budynku była parterowa, z poddaszem użytkowym oraz tarasem na dachu. Skrzydła były piętrowe, przykryte dwuspadowym dachem. Elewacja frontowa miała pięć osi, osie skrajne zwieńczone były dwoma tympanonami. Elewacja tylna była sześcioosiowa, na niskim cokole. Przed jej środkową częścią znajdował się betonowy taras. Przy południowym skrzydle znajdowała się dobudówka. Na początku wieku XX dwór przeszedł modernizację. Zlikwidowano oranżerię, w jej miejscu postawiono przybudówkę (istniejącą do dziś), pełniącą funkcję kuchni. O wystroju wnętrza dworu wiadomo niewiele ? nie zachowały się źródła pozwalające na opis.

Park

Niewiele pozostało z założenia parkowego. Aleja wjazdowa zachowała się w stopniu jedynie fragmentarycznym ? dopatrzeć się można kilku pojedynczych lip. Z drzewostanu pozostało kilka jaworów, topól czarnych, lip, jodeł i wiązów ? w większości w bardzo złym stanie zdrowotnym. Przetrwały również dwa stawy. Resztę dawnego parku zajmują w tym momencie grunty orne.


tekst: Redaktor Druga Połowa 2011