Łubianka

Stan obecny

Urząd gminy.

Historia

Dwór z XIX w.
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z krzyżackich ksiąg szkodowych z 1414 r. W 1434 r. wielki mistrz Paweł von Russdorf zapisał Łubiankę wraz z pobliskim Korytem oraz prawami sądowymi i drogowymi miastu Toruniowi. Przez lata miasto wydzierżawiło dobra, m.in. Hansowi Schaferowi. W 1575 r. miasto oddało Łubiankę, Lulkowo, Łysomice i Koryta w zastaw, w zamian za pożyczoną sumę 45 tys. florenów, Feliksowi Finke - staroście działdowskiemu. W późniejszym czasie dobra zostały wykupione z powrotem. Kolejnymi dzierżawcami byli m.in.: Janeczkowicz, Schulz i Mlekicka. Od 1838 r. Łubiankę dzierżawił Friedrich Lambeck, posiadacz bierzgłowskiego zamku, następnie rodzina Mischke a od 1846 r. rodzina Strübing. Synem Christiana był Gustaw Adolf Friedrich, który ożenił się z Johanną Caroliną Marią Jenk, z którą miał 9 potomstwa. Z tychże, kolejnym dziedzicem został syn Karl Friedrich. Pod zarządem Karola Strübinga dobra liczyły 314 ha, w tym 297 ha ziem uprawnych, 14 ha łąk oraz 2 ha nieużytków. Dziedzic wybudował nowoczesne zabudowania gospodarcze, a także mleczarnię i cegielnię. Folwark oprócz typowych upraw specjalizował się w hodowli bydła rasy fryzyjskiej. W 1885 r. we wsi znajdowało się 12 budynków oraz 6 domów z 84 m-cami, w tym 54 katolików. W 1903 r. majątek przejęła Pruska Komisja Osiedleńcza. Dobra zostały rozparcelowane, a na ich miejscu utworzono mniejsze gospodarstwa. W 1907 r. do Łubianki przyłączono folwark Koryta, jednocześnie tworząc gminę. Resztówka po majątku prawdopodobnie stała się prywatnym gospodarstwem rolnym. Wieś w 1930 r. liczyła 530 m-ców. Trudno powiedzieć co stało się z cegielnią i mleczarnią, gdyż oprócz sklepów i usługodawców Księga Adresowa z 1930 r. wymienia jedynie młyny należące do Szczepana Wiśniewskiego i J. Hejmanowskiego. Po 2. wojnie światowej na terenach dawnego folwarku zaszły dalsze przeobrażenia, m.in. wyburzono zabudowania folwarczne, a na ich miejscu powstała współczesna zabudowa. Ustalenie losów samego dworu wymaga dokładnych badań terenowych.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Księga Adresowa Polski, 1930;
Serwis internetowy "Nasze Kujawsko - Pomorskie";
Serwis internetowy "My Heritage": https://www.myheritage.pl/names/ida_str%C3%BCbing
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór wzniesiony był na planie odwróconej litery "L", dłuższą osią zorientowany w kierunku SW-NE, fasadą zwrócony w kier. SE. Budynek nie zachował się do czasów obecnych. Na miejscu w którym stał obecnie wznosi się kilka współczesnych domków. Pod którymś z nich prawdopodobnie zachowały się fundamenty dworu.
Do czasów obecnych przetrwał XIX-wieczny układ wsi i dróg, natomiast sam zespół dworski został całkowicie przeobrażony

Park

Park rozciągał się w kier. NW, tam też znajdował się duży, podłużny staw, otoczony główną aleją spacerową. W północnej części parku był sad, a dalej na wschód prostokąt podwórza gospodarczego. Do czasów obecnych zachował się jedynie staw. Miejsce dawnego parkowego drzewostanu zajmują głównie nieużytki porośnięte krzakami i częściowo pole uprawne.
Analiza na podst. map Geoportalu i serwisu Mapster:
http://www.amzpbig.com/maps/2876_Birglau_1909.jpg

Inne

Oficyna
Zajazd i młyn, pocz. XX w.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011