Skatalogowanych zabytków: 11372
Zarejestruj się
Strona GłównaAktualnościKatalog zabytkówUżytkownicyForumPartnerzy serwisuKontakt
Miniatura Łabiszyn
2012, zdjęcie Marek Kujawa
Miniatura ŁabiszynMiniatura ŁabiszynMiniatura ŁabiszynMiniatura ŁabiszynMiniatura ŁabiszynMiniatura ŁabiszynMiniatura ŁabiszynMiniatura ŁabiszynMiniatura Łabiszyn

Zdjęcie archiwalne

Miniatura Łabiszyn
Zdjęcie Marek Kujawa

Lokalizacja

Współrzędne - GPS -(zapis dziesiętny): 52.9507, 17.9214

Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

Marek KujawaQuetzalcoatl Ehecatl

Łabiszyn

Labischin

Województwo:kujawsko-pomorskie
Powiat:żniński
Gmina:Łabiszyn
Rodzaj obiektu:Zamek

Stan obecny

Pozostałości. Piwnice zamkowe pod zarządem J.S.T.

Historia

Zamek z XIV w.
Pierwsza wzmianka o Łabiszynie pochodzi z 1247 r., gdzie wspomniany jest Dezydery z Łabiszyna, przypuszczalnie właściciel osady. Być może informacje te dotyczą Łabiszynka w pow. gnieźnieńskim, w tamtych czasach zwanego Łabiszynem. Na miejscu pierwotnej, XIV-wiecznej świątyni w Łabiszynie w XVII w. wzniesiono obecny kościół. Pierwsza wzmianka o grodzie Łabiszyn pochodzi z 1247 r. Zlokalizowany był na zachód od miejsca w którym wzniesiono zamek. Gród wybudowano na podmokłym terenie, na palach na których w poprzek układano faszynę - informacja pochodzi od mieszkańców, którzy znaleźli relikty takiego podłoża podczas prac budowlanych na terenie miasteczka. Podobne podłoże odkryto pod pozostałościami zamkowych murów. Drewniane ruszty wykonane z poziomych belek usztywnionych pionowymi elementami drewnianymi, wypełnionymi gliną, stanowiły jednocześnie zabezpieczenie przed przenikaniem wody. Zamek powstał w rozwidleniu Noteci około 1376 r., ufundowany został przez Andrzeja z Łabiszyna herbu Prawdzic. Stąd wg. kronikarzy Długosza i Jana z Czarnkowa, Wojciech herbu Prawdzic - starosta kujawsko pomorski, urządzał najazdy na Wielkopolskę. W poł. XV w. zamek został rozbudowany przez wojewodę gniewkowskiego i brzesko-kujawskiego, Macieja z Łabiszyna. Później miasto było kolejno własnością: Potulickich, Latalskich, Czarnkowskich (do 1619 r.), Grudzińskich (do 1644 r.), Opalińskich (do 1649 r.) i Gembickich (do 1764 r.). Weźmy pod uwagę, ze dobra podzielone były na cztery części, stąd okresy ich posiadania mogą być podane w dużym przybliżeniu. Zamek istniał na pewno jeszcze w czasie podpisywania umów kupna ziemi przez gen. Franciszka Skórzewskiego w latach 60-tych XVIII w., natomiast w 1773 r. wg Wuttke\\\'go był już rozebrany przez Prusaków. Pod koniec XIX w. relikty zamku - wówczas już tylko zachowane do dzisiaj piwnice, oglądał Paul Hoerner. Skromne prace badawcze były prowadzone na wyspie pomiędzy 1993 a 2002 r. W czasie prac znaleziono tu liczne relikty murów oraz prawdopodobnie kwadratowej wieży, niestety na chwilę obecną obiekt nie posiada dokładnego rozpoznania archeologicznego. Znaleziono też liczne relikty ceramiki stołowej, żelazny grot, przedmiot z rogu oraz dachówki typu mnich-mniszka. Część znalezisk znajdowała się w gablotach, w zachowanych piwnicach, później została przeniesiona w inne miejsce. Niestety rosnący starodrzew uniemożliwił wykonanie bardziej rozległych badań. Odkryte relikty nie są czytelne i na ich podstawie nie da się odtworzyć układu zamkowych pomieszczeń. Po zakończeniu prac archeologicznych park na wyspie został zrewitalizowany i dostosowany do celów rekreacyjnych i kulturalnych. Dawne piwnice zamkowe przeznaczono pod wynajem, na cele gastronomiczne.

Opis

Brak informacji źródłowych o architekturze zamku. Odkryte fragmenty murów nie pozwalają odtworzyć prawdopodobnego wyglądu obiektu. Niezbędne są tu dalsze prace badawcze. Zachowana część piwnic zabezpieczona została solidnym dachem, w celu ochrony przed warunkami atmosferycznymi. Zamek prawdopodobnie położony był w miejscu bardzo dogodnym do obrony, w rozwidleniu rzeki Noteci. Jej odnogi połączone były fosą. Na wyspę prowadziły też dwa mosty, widoczne wyraźnie na planie z 1911 r. Oprócz tego na wyspę prowadziła kładka od strony północnej (od strony młynów). Do tej pory nie trafiliśmy na żadne ryciny z wizerunkiem zamku, jedynie na fragment snycerki, zamieszczony na jednym ze zdjęć, wykonany prawdopodobnie na podstawie starszego rysunku.

Park

Brak informacji na temat ew. parku czy ogrodu przy nieistniejącym zamku. Aktualny park z zachowanym starodrzewem, założony został w okresie budowy dworku dla zarządcy lasów. Obecnie jest to park miejski.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Marek Kujawa10 lat i 10 miesięcy temu
Gabloty ze znaleziskami opuściły już piwnice. Mieści się tu Pizzeria "Zamkowa".
Jarek Kloniak8 lat i 7 miesięcy temu
Rok 1247 przynależy nie tutaj, ale do Łabiszynka w pobliżu Gniezna. O grodzie w Łabiszynie to są niestety \"legendy\". Nawet jeżeli istniał to nie na zachód od dzisiejszego Łabiszyna, ale na wschód. Był swego czasu zarejestrowany jako Łabiszyn-Smogorzewo. Późniejsze opracowania już go jednak nie wymieniają, prawdopodobnie w wyniku weryfikacji uznano, że ewentualne miejsce, to wzgórze naturalne. Badałem w tym roku ten teren i faktycznie żadnych śladów grodziska nie widać, a mieszkańcy na pytanie o niego, patrzyli na mnie jak na dziwaka.
Skorygujcie proszę informację o Andrzeju z Łabiszyna herbu Prawdzic, fundatorze zamku. Po pierwsze Łabiszynem w tym czasie władali Leszczyce (w 1362 r. w wyniku podziału dóbr rodowych wziął go Wojciech), a Prawdzice w Łabiszynie pojawili się dopiero w XVI w. Po drugie imię Andrzej u Leszczyców nie występowało.
Również trzeba skorygować informację o Wojciechu, który z Łabiszyna urządzał agresywne wypady. Istotnie było tak, ale on rownież był z rodu Leszczyców i był prawdopodobnie synem wcześniej wymienionego Wojciecha (ano piszę prawdopodobnie, bowiem genealogia Leszczyców nie doczekała się jeszcze opracowania).
Odpowiednio trzeba skorygować listę kolejnych właścicieli Łabiszyna. Wśród wymienionych dziwnie mi wygląda rodzina Rudzińskich, a zdecydowanie brakuje Potulickich i Latalskich, no i oczywiście Skórzewskich. Latalscy byli właśnie z herbu Prawdzic.
Marek Kujawa8 lat i 7 miesięcy temu
Nie Rudzińscy, tylko Grudzińscy albo też Grudzieńscy - przepraszam za błąd. Byli oni współwłaścicielami miasta w okresie 1619-1644, wraz z Janem Czarnkowskim który wziął dwie części po Katarzynie i Mariannie oraz Janem z Bnina Opalińskim. Czwartą część z czasem też wziął Jan Czarnkowski. Właśnie trzy części po Czarnkowskim dostali Władysław i Stanisław Grudzińscy. Rewelacje o pierwszych wzmiankach pochodzą z Wikipedii, właśnie dokonałem drobnych poprawek w opisie. O wykupie dóbr przez Skórzewskiego informacja jest; logiczne że to oni byli w Łabiszynie do 1939 r. Reszty nie zmieniam albowiem opis i tak jest rozwojowy. Ciągle szukam informacji o lokalizacji zamku, gdzie znajdował się obiekt wymieniony w 1780 r. jako \"dwór pański\" i jaką funkcję spełniał pierwotnie pałacyk w którym obecnie mieszkają p. Dubel.
Quetzalcoatl Ehecatl3 lata i 7 miesięcy temu
Na niemieckiej mapie z 1911 r. (http://amzpbig.com/maps/025_TK25/3073_Labischin_1911.jpg) na miejscu Zamku widać trzy prostokąciki. Natomiast na niemieckiej mapie z 1940 r. (http://amzpbig.com/maps/025_TK25/3073_Labischin_1940.jpg) w tym samym miejscu widać dwa prostokąciki więcej. Wszystkie te prostokąciki są do siebie podobne, są kształtem wręcz idealnie podobne do siebie (razem jest ich pięć już w 1940 r.). Pytanie tylko co oznaczały. Zapewne jakieś budowle, lub jakieś wykopaliska. Te dwa dodatkowe prostokąciki znajdujące się na mapie z 1940 r., są dodatkowymi elementami (zapewne aktualizacja mapy). Mogą być wykopaliskami archeologicznymi, jak wiadomo Niemcy sprawdzali ciekawe miejsca archeologiczne, jednak je potem niszczyli. Ale prawdopodobnie były to jakieś dodatkowe budowle, które powstały podczas trwania wojny.
Marek Kujawa3 lata i 7 miesięcy temu
Panie Q.E. Wrzucenie po raz kolejny mapy niczego nie wyjaśnia. Na przykład w jakim celu i w którym dokładnie roku wybudowano "dwór" na wyspie. Miejscowi twierdzą, że od początku był to dom mieszkalny leśniczego / zarządcy lasów, tym bardziej że właściwy dwór z folwarkiem znajdował się w lokalizacji widocznej na mapie. Posiadam zresztą rysunki folwarku i nazwiska jego mieszkańców. Z reguły byli to pracownicy niemieccy. Poza tym - jakie było pierwotne przeznaczenie i rok budowy pałacyku na rogu Bydgoskiej i ob. ulicy Mickiewicza?
Quetzalcoatl Ehecatl3 lata i 7 miesięcy temu
Tak, niczego nie wyjaśnia, lecz jest lepszej jakości (chodziło mi o Zamek). W ogóle myślę, że archeolodzy wtedy nie mieli dostępu do takiej mapy i mogli przeprowadzić prace w nieodpowiednim miejscu (przesunięcie nawet o kilka metrów)- jak widać na tych mapach (1911 r. i 1940 r.) są jakieś różnice, które mogą wprowadzać w błąd (dodatkowe budowle z innego okresu zakłócają teren). Ale tego nie wiem. PS Nie wiedziałem, że w Łabiszynie był Zamek. To niesamowite, że tak blisko terenów na których się wychowałem, był Zamek. PPS No to może niech Pan załączy rysunki folwarków? Może wtedy ktoś się odezwie znając rok budowy i pierwotne założenie pałacyku o którym Pan wspomina. Strona ta jest znana, a Łabiszyn nie jest małą miejscowością. A może warto jest napisać notę o szukaniu na ten temat informacji i wywiesić ją na tablicy ogłoszeń w Łabiszynie.