Aleksandrów Kujawski

Stan obecny

Zespołu Szkół nr 1 - Centrum Kształcenia Praktycznego.

Historia

Pałac z 1900 r.
Początki osady Aleksandrów wiążą się z budową stacji granicznej i linii kolejowej warszawsko-bydgoskiej na ziemiach majątku Białe Błota (od nazwiska właściciela zwanego też Trojanowem) w odległości 2 km od granicznej rzeki Tążyny.
Rezydencja Trojanowskich powstała z inicjatywy hrabiego Władysława Trojanowskiego, z przeznaczeniem dla jego syna Edwarda. Zbudowano ją z pieniędzy uzyskanych ze sprzedaży folwarku Białe Błota,Towarzystwu Kolei Żelaznych pod budującą się linię kolejową i powstającą osadę Aleksandrów. Około 1900 r. w niedalekiej odległości od dworca kolejowego wzniesiony został okazały pałac.
W latach 1984-1991 przeprowadzono kapitalny remont pałacu. Obecnie mieszczą się w nim sale lekcyjne i biblioteka Zespołu Szkół nr 1, a salon pełni funkcję auli, w której odbywają się uroczystości szkolne.

Opis

Eklektyczny pałac, o przewadze elementów klasycyzujących, zwieńczony tarasami. Nawiązuje do typu budowli belwederowych. Zbudowany został na rzucie wydłużonego prostokąta na linii wschód-zachód, z fasadą od strony południowej. Ściany budowli posadowione są na wysokim, wyrównującym spadek terenu cokole, który obejmuje strefę suteren, pełniących funkcje gospodarcze. Pałac składa się z trzech segmentów, przy czym dwa boczne parterowe zwieńczone są tarasami, a piętrowy segment środkowy tworzy nieznaczny ryzalit. Elewacja frontowa jest siedmioosiowa: boczne segmenty dwuosiowe, środkowy trójosiowy z wejściem pośrodku. Wejście poprzedza portyk o czterech pseudokorynckich kolumnach wspierający balkon ozdobiony tralkową balustradą. Portyk na wysokim cokole ze schodami po obu stronach. Elewacja północna od strony polany ogrodowej również siedmioosiowa, w bocznych segmentach rozwiązana analogiczne jak w fasadzie. W elewacji zachodniej (od strony ulicy) drzwi wejściowe z półkolistym nadświetlem, poprzedzone trójstopniowymi schodami zewnętrznymi. W elewacji szczytowej po stronie wschodniej drzwi na taras. Dach osłonięty jest balustradową attyką. Okna na parterze zamknięte są półkolistym łukiem, na piętrze okna prostokątne. Pałac ma bardzo bogaty detal architektoniczny: ozdobne gzymsy, opaski, fryzy, balustrady, lizeny, pilastry, przy czym przeważają podziały horyzontalne, wyznaczone profilowanymi gzymsami: cokołowym, parapetowym, opaskowym i kosnolkowym koronującym segment środkowy. Układ wnętrz pałacu dwutraktowy, z salonem w części środkowej traktu frontowego i hallem z klatki schodowej w trakcie północnym. Kondygnacje połączone przez schody główne w hallu oraz żeliwne kręcone schody prowadzące do suteren.

Park

Park krajobrazowy z 1 poł. XIX w., który ok.1900 r. przekomponowano. Park ma powiązania widokowe z naturalnym krajobrazem. Założony został na bazie istniejącego tu wcześniej drzewostanu i form naturalnych - jarów i dawnej glinianki, pełniącej funkcje stawu. Wokół niej nasadzono drzewa: szpaler okazałych wierzb, alejkę grabową, świerki. Na cyplu stawu znajdują się ruiny kolistej budowli ogrodowej, będącej romantycznym akcentem krajobrazowego założenia. W części pn-zach. parku duży masyw drzew ze szpalerowym nasadzeniem od strony ulicy, otacza polanę z pomnikowym dębem, rozciągającą się przed północną elewacją pałacu. Po południowej stronie pałacu duże trawiaste polany, z pojedynczymi lub rozrzuconymi w niewielkich grupach drzewami o bogatym i zróżnicowanym składzie gatunkowym, przecięte aleją - zakończoną przed elewacją pałacu gazonem obsadzonym świerkami.
Na terenie parku rośnie 12 drzew uznanych za pomniki przyrody.

Inne

Brama z 4 ćw. XIX w.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011