Skatalogowanych zabytków: 11364
Zarejestruj się
Miniatura Żabno
2011, zdjęcie Marek Kujawa
Miniatura ŻabnoMiniatura ŻabnoMiniatura ŻabnoMiniatura ŻabnoMiniatura ŻabnoMiniatura ŻabnoMiniatura ŻabnoMiniatura ŻabnoMiniatura ŻabnoMiniatura ŻabnoMiniatura ŻabnoMiniatura Żabno

Zdjęcie archiwalne

Miniatura Żabno

Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

Marek KujawaArkadiusz Kochan

Żabno

Zabno

Województwo:kujawsko-pomorskie
Powiat:mogileński
Gmina:Mogilno
Rodzaj obiektu:Dwór

Stan obecny

Mieszkania lokatorskie

Historia

Dwór z 1870 r.
Wieś była ona odwieczną własnością benedyktynów mogileńskich i stanowiła ich pierwotne uposażenie. Wymieniana już w 1065 r., kiedy to była jedną z 24 wsi, nadanych kościołowi świętego Jana w Mogilnie przez Bolesława Śmiałego. W XV i XVI w. była folwarkiem klasztornym, a w 1565 r. miała 4 i ? łanu osiadłego, 2 zagrodników i 1 półłanka pustego. Po 1793 r. dobra te weszły w skład dominium w Strzelcach. Wieś dzieliła się na folwark i wieś gospodarczą. Na początku XIX w. Żabno należało do Franciszka Busse. W 2. połowie XIX w. nabył je od rządu pruskiego Emil Matthes, po którym majątek odziedziczył jego syn, również Emil. Dla niego to wzniesiono w 1870 r., nad Jeziorem Mogileńskim obecny dwór. Wystawił sobie również wśród mogileńskich pól mauzoleum, w którym kazał pochować się po śmierci. Majątek po Emilu kupił Mieczysław hr. Dąmbski z Dąbia herbu Godziemba, właściciel Dobieszewic. Ożeniony był z Anielą Marią Stanisławą Mieczkowską herbu Zagłoba (1884-1964) z Kołudy Wielkiej. Ich dziećmi byli: Stefan Gustaw, Helena Julia zamężna z Konstantym Laskowskim, Anna Małgorzata której mężem został Pal Jozsef Domszky i Jerzy Leon. W 1885 r. we wsi było 9 ?dymów? i 86 mieszkańców; liczyła ona 252 ha. Z kolei do obszaru dworskiego należało 11 ?dymów?, zamieszkałych przez 261 osób, w tym 226 katolików i 35 ewangelików. Folwark posiadał wówczas 510 ha gruntów, a na początku XX w. został częściowo rozparcelowany. W dworze tętniło życie społeczne i kulturalne. Bywali tu: Władysław Mieczkowski herbu Zagłoba, pierwszy kuzyn Anieli, żony hrabiego, syn jej stryja Stanisława Maksymiliana. Był on od 1905 r. adwokatem w Poznaniu, następnie w 1918 r. członkiem Rady Ludowej, w latach 1918-1924 przewodniczącym poznańskiej Rady Miejskiej, prezesem zarządu Banku Związku Spółek Zarobkowych i w latach 1924-1934 naczelnym dyrektorem Banku Polskiego. Ożeniony był z Heleną Janta-Połczyńską. Rdzicami Anieli byli: Leon Mieczkowski i Stanisława Mittelstaedt z Kołudy herbu Hornklow. Dwór w Żabnie często odwiedzały kuzynki Anieli: Janina Leokadia, żona Kazimierza Nowakowskiego - dra med., prof. Uniwersytetu Poznańskiego, czy Barbara Aniela która była żoną inż. architekta Stefana Cybichowskiego (1881-1940). Cybichowski też często bywał we dworze. Prowadził on liczne budowy, w tym gmach Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych w Berlinie, Królewską Mennicę, był też współautorem projektu budowy nowej synagogi w Charlottenburgu. Jego symboliczna mogiła znajduje się na Cmentarzu Parafialnym św. Jana Vianneya w Poznaniu. We dworze bywali także liczni krewni z rodzin Dąmbskich i Czarnieckich oraz okoliczne ziemiaństwo. Majątek kierowany przez Mieczysława hr. Dąmbskiego liczył w 1926 r. 393 ha, w tym 253 ha ziem uprawnych, 69 ha łąk i pastwisk oraz 68 ha wód. Przynosił czysty dochód gruntowy w wysokości 1552 talary. Hrabia zmarł w październiku 1927 r. Dalej majątkiem zarządzała żona Aniela wraz z dziećmi. W 1930 r. wieś liczyła 198 mieszkańców. Był tu także sklep z artykułami kolonialnymi należący do S. Grabińskiej. W latach 1939-1945 majątek znalazł się pod zarządem niemieckim, a wieś nosiła nazwę Froschweiler. Po wojnie, po przejęciu przez Skarb Państwa Polskiego majątek został rozparcelowany, a w budynku dawnego pałacu utworzono mieszkania.

Źródła:
http://dabiekujawskie.republika.pl/dabski.html
Wielka Genealogia Marka Minakowskiego
Księga Adresowa Gospodarstw Rolnych Woj. Poznańskiego 1926
Wikipedia
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich wydany pod redakcyą Filipa Sulimierskiego, Bronisława Chlebowskiego i Władysława Walewskiego. Tomy I ? XV, Warszawa 1880
Prawa do tekstu zastrzeżone. (M.K.)

Opis

Dwór eklektyczny z elementami neorenesansowymi. Na skutek powojennej przebudowy budynek utracił swoje cechy stylowe. Korpus główny prostokątny, po bokach posiada dwa skrzydła znacznie zryzalitowane w obu elewacjach. Budynek niegdyś zwieńczony był ozdobnymi sterczynami, zdobiony gzymsami i boniowaniem.

Park

Park krajobrazowy z 2 poł. XIX w., niegdyś o pow. 4 ha. Założenie posiadało liczne powiązania widokowe z otaczającym krajobrazem. Obecnie większość obszaru parkowego zastąpiły działki i pola uprawne. Dwa niewielkie zgrupowania pozostałych drzew znajdują się: nad jeziorem gdzie utworzono zadbany park wiejski i po wschodniej stronie drogi nr 254.

Inne

Zabudowania gospodarcze

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Ten obiekt nie został jeszcze skomentowany.