Ołdrzychowo

Stan obecny

Teren będący własnością prywatną.

Historia

Dwór z XIX w.
Ołdrzychowo to stara wieś, leżąca na wschodnim brzegu Jeziora Pakoskiego, w odległości 16 km na południe od Pakości i 8,9 km na północ od Strzelna. Jej nazwa wywodzi się prawdopodobnie od żyjącego tu w średniowieczu rycerza Ołdrzycha. W XIV i XV w. wieś była własnością kapituły gnieźnieńskiej, która w 1370 r. sprzedała sołectwo Wawrzyńcowi Łysarzowi, zalecając osadzenie tu wsi na prawie niemieckim. W XVIII w wzmiankowany był Ołdrzychów, należący do Wolborskich, a w poł. tegoż stulecia do małżeństwa: Petroneli i Adama Janowskich. Około 1774 r. wieś była własnością Marianny i Fabiana Korytowskich, a około 1800 r. – Antoniego Grzywińskiego ożenionego z wdową - Teresą Niewieścińską, chorążyną inowrocławską.
W latach 1846-1860 wieś należała do pruskich dóbr rządowych i stanowiła dominium w pow. inowrocławskim. W latach 80. XIX w. folwark przeszedł w ręce prywatne. Jego właścicielem został Niemiec Leopold Vossberg. Obszar majątku wynosił 237,87 ha, w tym 191 ha ziemi uprawnej, 3,9 ha łąk, 4,09 ha nieużytków i 38,88 ha wód. Do oszacowania podatku gruntowego wykazywano 3278 marek tzw. "czystego dochodu", a gospodarstwo specjalizowało się głównie w uprawie buraków. Na terenie domeny znajdowało się 5 domów, zamieszkałych przez 75 osób, w tym 31 ewangelików i 44 katolików; na terenie wsi znajdowały się 2 domy z 17 mieszkańcami.
W okresie międzywojennym właścicielem Ołdrzychowa był Otto Meister. W 1926 r. pod jego zarządem majątek liczył 278 ha gruntów, w tym 276,5 ha ziemi uprawnej. Czysty dochód gruntowy wynosił 1419 talarów (4257 marek). W 1930 r. wieś liczyła 69 mieszkańców. W latach 1939-1945 nosiła nazwę Altenburg. Po wojnie majątek stał się własnością Skarbu Państwa Polskiego. Przez lata dwór popadał w ruinę, a następnie został rozebrany.
Opracowanie własne na podst. dostępnych źródeł i badań terenowych.
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór parterowy nakryty dwuspadowym dachem, zdobiony werandą, fasadą skierowany na południe. Przed dworem znajdował się klomb kwiatowy, a na południe od dworu znajdował się niewielki sad, zasłaniający widok na podwórze gospodarcze. Trudno tu mówić o jakimkolwiek "układzie przestrzennym zespołu dworskiego", gdyż żyjący zatarli wszelkie ślady po dawnym majątku ziemskim. Zachowały się dwa z dawnych zabudowań gospodarczych - w południowej i zach. pierzei podwórza.
Dwór wraz z parkiem znajdował się w obrębie współczesnej dz. ewid. nr ...29/4, stanowiącej obecnie pole uprawne.

Park

Park dworski w Ołdrzychowie został wykarczowany i zamieniony na pole uprawne. Do 1945 r. park miał 1,2 ha powierzchni (wraz z dworem) i rozciągał się na łagodnym zboczu schodzącym do jez. Pakoskiego. Zwarty pas drzew i krzewów tworzył jego naturalne obrzeże, południowo-zachodnią granicę stanowił rząd lip drobnolistnych, a ciągnący się od północy parów porastały krzewy, głównie leszczyna pospolita i bez czarny. Obecnie z dawnego założenia pozostała niewielka grupa drzew rosnąca w jego zachodniej części, przy brzegach jeziora. Nie wycięto ich prawdopodobnie ze wzgl. na zbyt dużą stromiznę zbocza.

Inne

Zabudowania gospodarcze

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011