Łubnice

Historia

Zespół pałacowy wraz z ogrodami w Łubnicach wzniesiony został około 1688 roku dla Stanisława Herakliusza Lubomirskiego wg projektów Tylmana z Gameren, jednego z największych architektów działających w Polsce w XVII wieku. Według źródeł historycznych pałac stał na niewielkim wzniesieniu i wraz z dwiema oficynami bocznymi, tworzył w planie prostokąt, uzupełniony dwoma alkierzami, wtopionymi w narożniki korpusu od strony południowej. Środkowa część pałacu, tworząca ryzality na obu dłuższych elewacjach, była wyższa i miała w zasadzie dwie kondygnacje. Pozostałe partie pałacu były parterowe. Część środkowa pałacu, nakryta była dachem dwuspadowym. Cały pałac był murowany z cegły i otynkowany, dachy były kryte gontem.

Architektura zewnętrzna pałacu, bardzo bogato potraktowana na ryzalitach osiowych dłuższych elewacji pałacu, poza nimi była bardzo skromna. Oba ryzality osiowe mieściły portale, które razem z oknami nad nimi tworzyły główny akcent plastyczny ryzalitu, a tym samym i całej elewacji. Na tympanonie północnym przedstawiony był Bachus na rydwanie ciągnionym przez lwy, na południowym- Diana w otoczeniu nimf i Akteon z psami.

Od Lubomirskiego dobra łubnickie wraz z pałacem przeszły w ręce Stanisława Opalińskiego, a po jego śmierci odziedziczyła je w 1704 roku córka Herakliusza Lubomirskiego – Elżbieta. W latach 1712-1713 nowa właścicielka rozpoczęła przebudowę i rozbudowę skromnej do tej pory siedziby magnackiej w Łubnicach. Wspomniana Elżbieta Sieniawska prowadziła ożywioną działalność jako inicjatorka budowy i przebudowy szeregu obiektów pałacowych i sakralnych. Przystępując do przebudowy pałacu w Łubnicach zatrudniła najlepszych w jej czasach artystów, rzemieślników i ogrodników. Szereg prac prowadzonych przez Elżbietę Sieniawską, a następnie przez córkę Zofię i jej męża Augusta Czartoryskiego spowodowało zorganizowanie w Łubnicach warsztatu artystycznego zatrudniającego zarówno artystów, jak i rzemieślników oraz pracowników pomocniczych. Twórczość tego zakładu ma znaczenie nie tylko lokalne dla Łubnic, lecz zapisała się trwale w historii sztuki i architektury polskiej. W historii polskiej sztuki ogrodowej łubnickie ogrody są przykładem najpiękniejszych barokowych założeń XVII wieku.

Podczas przebudowy pałacu w 1855 roku przez Adama Potockiego zaczęto wznosić tarasy boczne i balkony, nadbudowano piętro ze skrzydłami od strony ogrodu. Jednakże pożar, który został zaprószony, przerwał prace. Właściwie to ogień doprowadził pałac do ruiny, a następni właściciele nie byli zainteresowani gruntownym odnowieniem tego obiektu. Przerwanie prac w wyniku pożaru i pozostawienie pałacu w ruinie nie sprzyjało również podejmowaniu dalszych prac modernizacyjnych w ogrodzie. Można więc założyć, że to co przetrwało do XX wieku pochodzi z końca XVII w. ze zmianami dokonanymi w roku 1723.

Po przejęciu obiektu w Łubnicach przez rodzinę Dulębów w okresie międzywojennym pałac stał jeszcze pod dachem, użytkowana była okazjonalnie jedynie kaplica pałacowa na potrzeby okolicznej ludności. Pałac w Łubnicach wraz z jego arcydziełami sztuki został zburzony przy użyciu min w październiku i listopadzie 1944 roku na polecenie ówczesnego komendanta gminy Łubnice starszego lejtnanta Włodzimierza Martynowicza. Po rozebraniu pałacu obecny park zatracił swą przewodnią rolę reprezentacyjnego dopełnienia całości założenia przestrzennego. Pomimo znacznych strat w drzewostanie park w Łubnicach nadal stanowi rzadkie skupisko ponad 100 letniego starodrzewia lipowego i dębowego.

Park

Park pałacowy z XVIII w.