Krotoszyn

Stan obecny

Teren pod zarządem J.S.T.

Historia

Dwór z XIX w.
Krotoszyn to niewielka wieś, leżąca 6 km na północny-wschód od Osięcin. Pod koniec XV w. ze wsi tej pisał się niejaki Jan. Właściciele tradycyjnie przezwali się Krotoskimi, zaś K. znajdował się w ich rekach przez kolejne ponad 100 lat. W 1582 r. jako posiadacz K. wzmiankowany jest niejaki Gostomski. W późniejszych dziejach tej wsi szczególne znaczenie odegrali Kościelscy (potomkowie Leszczyców z Kościelca pod Inowrocławiem). Pod koniec XVIII w. Krotoszyn należał do Teresy Umińskiej, podkomorzyny brzeskiej i jej synów. W późniejszym okresie mógł należeć m. innymi do Morzyckich.
W poł. XIX w. w Krotoszynie zmarł Julian Kosiński (1796-1859), sędzia pokoju powiatu radziejowskiego, ożeniony z Marcelą Morzycką h. Mora ze Świętego z parafii Koneck. Źródła sugerują, że rodzina ta mieszkała właśnie w Świętem. Krotoszyn zapewne przez cały czas wchodził w skład ich majątku. Ze związku Juliana i Marceli pochodziły dzieci: Józefa która wyszła za Antoniego Biesiekierskiego, Bronisława która wyszła za Ludwika Englerta, Helena, Joanna - która wyszła za Kamila Kiedrzyńskiego i Antoni Ignacy Józef, który ożenił się z Eufemią Szatkowską. Ze związku Antoniego i Eufemii pochodziła urodzona w 1873 r. (w Świętem) córka Zofia Eufemia.
W czasie istnienia Królestwa Polskiego (kongresowego) Krotoszyn leżał w Guberni Warszawskiej, w powiecie nieszawskim, gminie Osięciny i parafii Kościelna Wieś. W 1882 r. właścicielką Krotoszyna, Ruszek i Pocierzyna, liczących ogółem 2117 mórg nowopolskich była już na pewno Eugenia Łempicka z d. Słubicka (1834-1919), córka Eugeniusza i Olimpii Morzyckiej h. Mora. Około 1850 r. wyszła ona za Antoniego Łempickiego. Łempiccy mieli pięcioro dzieci: Stefana, Jadwigę, Wandę, Marię Ludwikę która wyszła za Konstantego Paprockiego h. Jastrzębiec i Kazimierza Nicefora Józefa, który ożenił się z Karoliną Krzymuską h. Radwan. Wieś po rodzicach odziedziczył Kazimierz z żoną Karoliną Łempiccy. Prawdopodobnie po śmierci Kazimierza majątek przejął stryj Karoliny - Wincenty Krzymuski - ożeniony w 1881 r. z Pauliną Antoniną Czarnomską. Ta po śmierci męża odziedziczyła majątek i w 1930 r. była jego właścicielką. Areał gruntów liczył wówczas 512 ha. Ze związku Wincentego i Pauliny pochodził syn Stanisław, zapewne ostatni właściciel Krotoszyna. Po 2. wojnie światowej majątek został przejęty przez Skarb Państwa Polskiego. Dwór został rozebrany w latach 60. XX w.
Opracowanie własne na podst. dostępnych źródeł i badań terenowych.
Informacje o rodzinie Morzyckich pochodzą ze strony internetowej Morzycki - Genealogia:
http://www.genealogia.okiem.pl/morzycki.htm
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór wzniesiony był pośrodku parku, w dł. osi zbliżonej do N-S, fasadą zwrócony na zachód. Lokalizację zaznaczyliśmy na mapce archiwalnej z 1936 r. Na chwilę obecną nie posiadamy informacji o architekturze budynku.

Park

Park dworski z końca XIX w. o pow. około 1,5 ha. W płn.-zachodniej części parku widoczna jest polana, na której wznosił się nieistniejący dziś dwór. Założenie jest dzikie i nie posiada czytelnej kompozycji przestrzennej.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011