Bogucin

Stan obecny

Własność prywatna.

Historia

Dwór z końca XIX w.
Bogucin to wieś granicząca od wschodu z miastem Poznaniem (przy ul. Gnieźnieńskiej). Pierwsza wzmianka o wsi B. pochodzi z 1253 r. Była wówczas jedną z 17 wsi okalających Poznań. W okresie staropolskim Bogucin nie występuje w popularnych źródłach historycznych. Wieś o nazwie Hammer (Hamer, Hamry, Homry, Humer) pojawia się dopiero na pocz. XVIII w., po założeniu kuźni obok istniejącego od dawna młyna rzecznego. Osada z kuźnią i młynem na pocz. XVIII w. weszły w skład dużego majątku kościelnego zw. kluczem kicińskim, który był uposażeniem proboszcza katedralnego diecezji poznańskiej. Mniej więcej ok. 1720 r. władze kościelne założyły tu folwark. W 2. poł. XVIII w., w jego sąsiedztwie została lokowana osada olęderska o nazwie Główno Olędry. W 1919 r. obydwie osady połączyły się w jedną wieś – Bogucin.
W 2. poł. XIX w. właścicielem był niejaki Wulkowski, który w 1874 r. sprzedał majątek J. Esmaanowi z Poznania za 20 tys. talarów. Ten z kolei sprzedał Wulkowskiemu swój dom przy ul. Jezuickiej za 36 tys. talarów. W 1880 r. miejscowość Hammer dzieliła się na gminę, 397-morgowy folwark i młyn. Składały się też na nią olędry Główno (Główna) oraz osada Darmosz. Osada ta wcześniej była karczmą, jednym z 3 przystanków pomiędzy Poznaniem a Pobiedziskami. Po budowie linii kolejowej karczma straciła rację bytu i stała się zwykłym gospodarstwem rolnym. Jako część wsi wzmiankowana jest jeszcze w 1882 r.
Około 1885 r. we wsi było 7 domów, zamieszkałych przez 101 osób, w tym 80 katolików i 21 ewangelików; 13 analfabetów. W tym okresie musiał istnieć też dwór. Pod koniec XIX w. właścicielem folwarku był piekarz z Poznania - Chwałkowski - od którego niedługo później dobra nabyła firma Drwęski & Langner. Majątek był w wysokiej kulturze rolnej i posiadał miano dóbr rycerskich. W 1910 r. liczył już 1350 mórg, a nowym nabywcą został Franciszek Szarkowski. W 1911 r. ożenił się z Eweliną Kruszewską, z którą miał córkę Halinę.
Drugi folwark, czyli Główno Olędry, w 1879 r. został sprzedany na subhaście w ręce niejakiego Gumperta, który w 1898 r. sprzedał go firmie Drwęski & Langner, zaś ta Ludwikowi Kaczmarkiewiczowi. Po śmierci małoletnich synów Kaczmarkiewiczów, ci sprzedali Głównę niejakiemu Stojanowskiemu. Ten w 1902 r. odsprzedał G. Napierale, zaś ten w 1907 r. - Bankowi Parcelacyjnemu w Poznaniu. W 1921 r. nazwę całej wsi zmieniono na Bogucin. Wymienia ją Księga Adresowa Polski z 1930 r., liczyła wtedy 91 mieszkańców. Istniały tu wówczas trzy folwarki: Wojciecha Korytowskiego (100 ha), E. Michalskiego (87 ha) oraz Humry Stanisława Krokowskiego (188 ha). Po 1937 r. dobra Krokowskiego odziedziczył syn Tadeusz. We wsi znajdował się młyn P. Korbiela. W latach 1939-45 Bogucin nosił niemiecką nazwę Thorshammer.
Po wojnie Krokowscy powrócili do majątku, lecz na mocy ustawy PKWN gospodarstwa większe niż 100 ha zabierało państwo, co też spotkało właścicieli młyna i folwarku. Przekazano je zakładowi PGR, początkowo Naramowice, następnie PGR Owińska. W kolejnych latach wyburzono zabudowania dworskie, zaś młyn został zamknięty. W 1985 r. został wpisany wraz z parkiem na listę zabytków, a gospodarstwo włączono do Państwowego Gospodarstwa Rybnego w Poznaniu. Po przemianach politycznych na pocz. lat 90. XX w., przekształcono je w Gospodarstwo Rybne Skarbu Państwa.
Dawny folwark Główna po wojnie stał się własnością prywatną. W 1968 r. ziemie tę kupił Władysław Słociński, który później podzielił ją na działki i powstało tu osiedle mieszkaniowe. Jego nazwiskiem nazwano jedną z głównych ulic osiedla.
Źródła:
Swarzędzki alfabet historyczny Antoniego Kobzy, Bogucin, link: https://swarzedz.pl/fileadmin/Pliki_info/REFERAT_PROMOCJI/1_Bogucin__1_.pdf;
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Teki Dworzaczka (Monografie, Regesty) Biblioteki Kórnickiej P.A.N.;
Słownik Historyczny Ziem Polskich w Średniowieczu, Inst. Historycznego P.A.N.;
Marek Jerzy Minakowski, Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl);
Księga Adresowa Gosp. Rolnych Woj. Poznańskiego, 1926;
Księga Adresowa Polski ..., 1930;
5229 @ Topographische Karte 1:25 000 (Meßtischblatt) cz. wsch. (Ostdeutschland) /1870 - 1945/
- plik mapy: 3568_alt1930_Schwersenz_1911.jpg
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

We wsi prawdopodobnie zachował się przebudowany dwór. Sądzimy, że jest to budynek na dz. ewid. nr 226/1.

Park

Park z końca XIX w. o pow. ok. 2 ha, łączący się od północy z mieszanym lasem. Dawny folwark znajduje się w zachodniej części wsi. Jego układ przestrzenny został zakłócony przez zabudowę współczesną.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011