Kolnica

Stan obecny

Park - własność J.S.T. albo ANR

Historia

Dwór z 2. poł. XIX w.
Kolnica to wieś leżąca ok. 10 km na północ od miasta Turek. W zapiskach nazwa występuje jako Colnicze, Kolnicza, Kolnicze, etc. Pierwsi właściciele posługiwali się nazwiskiem Kolnickich. Na pocz. XV w. z Kolnic pisał się Wincenty, a następnie Stanisław z żoną Jadwigą. Wybudowali oni we wsi pierwotny dwór. W XV w. wieś wchodziła w skład dóbr miasta Brudzewa (Brudzewo), a pod koniec tegoż stulecia do Jana z B., kasztelana spicimirskiego. Wieś wzmiankowana jest w „Liber Beneficiorum” Jana Łaskiego. Po Brudzewskich, poprzez ożenek Anny z Brudzewa z Januszem Latalskim, właścicielami dóbr zostali hrabiowie Latalscy z Łabiszyna, a na przeł. stuleci Zarembowie piszący się z Kalinowy. Na pocz. XVII w. sprzedali oni Brudzew z przyległościami Stanisławowi Jemielskiemu, skarbnikowi inowrocławskiemu. W 1632 r. kolejny właściciel, Piotr Łaszcz ze Strzemielca, zapisał na dobrach 30 tys. złp. posagu żonie – Zofii Ciświckiej. Mieli oni syna Stefana, który w okresie szwedzkiego „potopu” zastawił wieś Marcjanowi Kwiatkowskiemu. W późniejszym okresie, poprzez ożenek Katarzyny Łaszcz z Wojciechem Radolińskim, dobra przeszły w ręce Radolińskich. W 1711 r. Józef Radoliński sprzedał majątek swemu kuzynowi – również Józefowi, synowi Andrzeja i Marii Sarnowskiej. Ok. 1720 r. Radolińscy sprzedali dobra miasta Brudzew Aleksandrowi Mycielskiemu, podsędkowi ziemskiemu sieradzkiemu, etc... Później dziedzicami byli Mycielscy h. Dołęga, Wierzchleyscy, a pod koniec XVIII w. Jerzy z Bytynia Kurnatowski h. Łodzia, kapitan wojsk koronnych. Po III rozbiorze Polski dobra przeszły prawdopodobnie w ręce zaborców. W 1827 r. we wsi było 17 domów z 79 m-cami. Kolnicę dopiero w 1879 r. wydzielono z dóbr brudzewskich. W 1885 r. we wsi było 11 domów z 74 m-cami, a na terenie folwarku 3 domy z 61 m-cami. Grunta folwarku należącego do Kępińskich obejmowały 372 morgi, w tym 331 m. ziemi uprawnej, 27 m. łąk, 14 m. nieużytków; na polach majątku zaprowadzony był 6-polowy płodozmian. We wsi był także wiatrak oraz pokłady torfu. W tamtym czasie leżała ona w pow. kolskim i parafii Brudzew. Niestety wsi nie znajdujemy w księgach adresowych okresu międzywojennego, prawdopodobnie należała ona do Kępińskich aż do wybuchu 2. wojny światowej. Po wojnie dobra zabrał i rozparcelował Skarb Państwa Polskiego. Na miejscu dawnego folwarku funkcjonowała baza maszynowa, a następnie SKR. Działał tu także Związek Gruntów Rolnych, a po jego upadku ziemia przeszła w ręce prywatne. Niestety nie wiadomo co się stało z dawnym dworem / pałacem. W celu ustalenia szczegółów niezbędne są dalsze badania terenowe.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Teki Dworzaczka (Regesty) Biblioteki Kórnickiej P.A.N.;
Księga Adresowa Polski dla przemysłu, etc..., 1926;
Geoportal;
Mapy w serwisie Mapster.
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dawny dwór w Kolnicy to prawdopodobnie tzw. wozownia – jedyny zachowany budynek dawnego założenia, widoczny na mapach archiwalnych. Pozostałe zabudowania dworskie i folwarczne zostały wyburzone w okresie powojennym.

Park

Park dworski z 2 poł. XIX w. pow. ok. 2 ha, zachowany w dawnych granicach.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011