Janocin

Stan obecny

Park: własność J.S.T., czyli UM i G. w Kruszwicy
Budynki - prawdopodobnie własność prywatna

Historia

Janocin to wieś leżąca 8,5 km na płd.-wschód od Kruszwicy. W XVI w. tereny obecnej wsi należały do Jakuba Tarnowskiego, następnie do Ząbińskich. W 1700 r. od Jana Ząbińskiego majątek nabył Karol Bielicki. W poł. XVIII w. urodziła się tu Franciszka Bielicka, która zmarła w 1821 r. w majątku Głębokie. W 1789 r. właścicielem tych dóbr był Antoni Bielicki z żoną - Katarzyną z Krzesińskich. Małżonkowie mieli 3 córki i 2 synów. Spośród nich: Wiktorię, Matyldę Walentynę, która w 1808 r. we dworze janocińskim poślubiła 27-letniego Michała Chojnackiego z Woli, Katarzynę Józefę i Apolonię. Ich synami byli Jan i Tomasz. Majątek po ojcu objął Jan, który ożenił się ze Scholastyką z Ubyszów. W 1811 r. właścicielami różnych działów we wsi byli Bieliccy oraz Jan Moszczyński. Po kilkunastu latach właścicielem Janocina był już tylko Jan Bielicki. Mieli ze Scholastyką trójkę dzieci: Katarzynę Magdalenę, Ludwika (zmarł po 4 dniach) i Bartłomieja Ludwika. W 1824 r. sprzedali majątek na dogodnych warunkach Johannowi Juliusowi Schendelowi, a sami nabyli Gozdanin.
Spadkobiercy Schendla władali tu co najmniej do 1859 r. i to dla nich powstał obecny dworek, park oraz zabudowa gospodarcza. Powstała tu pruska domena rządowa, która około 1870 r. obejmowała 1032 morgi. Do dominium należało 5 domów, zamieszkałych przez 92 osoby (74 katolików, 18 ewangelików; 46 analfabetów). Janocin stanowił tzw. "dobra rycerskie" - Rittergut. W 1870 r. właścicielem tych dóbr był A. Mittelstadt, a następnie Otto Naue oraz jego spadkobiercy. W 1926 r. majątek liczył 262 ha, a do oszacowania podatku gruntowego wykazywano 1341 talarów tzw. "czystego dochodu". W 1930 r. wieś liczyła 112 mieszkańców. W latach 1939-1945 nosiła nazwę Ginsterbusch. Po 1945 r. dawne dobra janocińskie przejął Skarb Państwa Polskiego.
Opracowanie własne na podst. dostępnych źródeł i badań terenowych.
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Obecnie wewnątrz zaniedbanego parku (2012 r.) stoi budynek, który prawdopodobnie został wybudowany od podstaw, na fundamentach nieistniejącego dworu.

Park

Park dworski z 2. poł. XIX w. o pow. 4,5 ha. Zabytkowy drzewostan reprezentują: dęby szypułkowe, topole białe, wiązy szypułkowe, jesiony wyniosłe, oraz robinie akacjowe. Zgrupowany jest wokół centralnego wnętrza, wytyczonego przez dwie aleje boczne i aleję poprzeczną, oraz na wschodnim i zachodnim skraju parku. Rośnie tu wiele okazów zbliżonych do pomnikowych, na uwagę zasługują dwa wiązy szypułkowe, zwane również limakami.
Niegdyś atrakcją były rowy działowe i odwadniające przecinające park, oraz wewnątrzparkowy staw. Z pierwotnej kompozycji parku zachowały się jedynie drogi wyznaczające jego zachodnią i południową granicę, liczny starodrzew oraz stare aleje i szpalery drzew. Stare sady zarosły, zatarciu uległy powiązania widokowe z okolicą, a wnętrza parkowe zarosły samosiewami krzewów i drzew liściastych.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011