Kobelniki

Stan obecny

Własność prywatna.

Historia

Dwór z XIX w.
Wieś istniała tu na pewno co najmniej od pocz. XVI w., kiedy to stanowiła dobra Tupalskich wywodzących się z pobliskich Tupadeł. W tamtych czasach pisali się oni "de Kobelnik", a już ok. 1560 r. jako właściciel tych dóbr wymieniany był Jan Tupalski. W licznych zapiskach znajdujemy też inną formę tego nazwiska – Tupadlski. Pod koniec XVII w. wieś stanowiła wspólne dobra z Gniewkówcem i należała do Jerzego i Anny Tupalskich, dalej do Jana Nowowiejskiego. Ten sprzedał jej część Andrzejowi Markowskiemu, komisarzowi województwa inowrocławskiego. W 1750 r. właścicielem Kobelnik i Pęchowa był Chryzostom Kalkrayter, syn Adama i Zofji Gorzyńskiej, który sprzedał te dobra Wojciechowi Obarzankowskiemu za 136.500 złp. Od 1792 r. wieś była własnością Stanisława Paruszewskiego oraz jego spadkobierców. Dalszymi właścicielami byli: Julian Opolski (1843 r.), Adolf Hantelmann (1847 r.), Juliusz Knopf (1856 r.), Diederick Hiddendorf (1857 r.) i Oskar Knopf (1877 r.). Kobelniki (wówczas Kobylniki) stanowiły dominium o areale 584 mórg. W tym czasie na terenie folwarku znajdowały się: dwór, wozownia, owczarnia, 3 stajnie, dwie stodoły i kurnik. Kilka lat później wystawiono nową stodołę, a około 1897 r. nowy budynek dworski, którego właścicielem był jeden z kolejnych posiadaczy Kobelnik: Hahlweg, Ranft, albo Artur Romer - który zarządzał majątkiem do 1902 r. Gospodarstwo było w wysokiej kulturze rolnej i w XIX w. otrzymało miano „dóbr rycerskich” – Rittergut. Następnie właścicielami byli: Otto Somermeyer (1903 r.), Friedemann (1904 r.) i Franz Eichstädt, od którego w 1908 r. majątek odkupił Paweł Sołtysiński z Szelejewa. Pod jego zarządem dobra liczyły 150 ha, zaś do celów oszacowania podatku wykazywano 2371 marek czystego dochodu gruntowego. Od 1910 r. właścicielem Kobelnik był Jan Kozłowski, ożeniony z Heleną Jaworowską herbu Lubicz. W 1926 r. właścicielem majątku był ich syn, Stefan Kozłowski. Był on fundatorem terenu pod przyszły cmentarz nowopowstałej parafii w Złotnikach Kujawskich oraz fundatorem metalowego krzyża stojącego na rozstaju dróg. Areał gruntów w 1926 r. wynosił 159 ha, w tym 125 ha stanowiły ziemie uprawne. Majątek wykazywał 791 talarów czystego dochodu gruntowego. W 1930 r. osada która istniała wokół folwarku liczyła 72 mieszkańców. Kozłowski w 1940 r. ożenił się z Anną Tokarską, mieli syna Andrzeja i córkę Joannę. Po 1946 r. właścicielem tych dóbr został Skarb Państwa Polskiego. Po wojnie utworzono tu bazę rolną Kobelniki, podlegającą Zakładowi Rolnemu z Gnojna należącemu do PGR w Inowrocławiu. Dwór nie doczekał do czasów obecnych, został rozebrany w latach 70. XX w., a na jego miejscu stoi współczesny dom mieszkalny. Rozebrano również część zabudowań gospodarczych. Po likwidacji PGR-u gospodarstwo przejęła AWRSP, która dzierżawi obiekt osobie prywatnej.
Opracowanie własne na podst. dostępnych źródeł i badań terenowych.
Wszystkie prawa zastrzeżone!
Zdjęcie archiwalne dworu dzięki uprzejmości p. Mariana Przybylskiego.

Opis

Nieopodal miejsca w którym stał dawny dwór wznosi się współczesny dom mieszkalny. Nieistniejący budynek był parterowy, nakryty mansardowym dachem i poprzedzony gankiem, ze skromnym dwukolumnowym portykiem, zwieńczonym trójkątną wystawką. Jego przybliżoną lokalizację zaznaczyliśmy na mapce obok.

Park

Park z XIX w. o pow. 1,95 ha. Najstarsze zachowane drzewa liczą ok. 200 lat. W parku zachowała się różnorodność gatunków drzew i krzewów. Występowały tu gatunki roślin nie spotykane w naszym rejonie. Były tam cisy, modrzew europejski, daglezja zielona, chojna kanadyjska, cyprysik błotny, jodła kalifornijska, jodła biała, klony (pospolity, polny, tatarski, srebrzysty, czerwony) oraz jałowce (chiński, sabiński, wirginijski). Park zajmował powierzchnię w kształcie zbliżoną do prostokąta, aczkolwiek pod koniec XIX w. był niewielki i nie miał więcej niż j1 ha obszaru. Obecnie od zachodu, południa i wschodu otaczają go pola. Granicę północną stanowi droga dojazdowa do majątku.
Droga biegnie wzdłuż brzegów dwóch zbiorników wodnych podkreślając walory krajobrazowe założenia. Obecnie park jest bardzo zniszczony i zarośnięty. Spore połacie cennych drzew zniknęły na skutek wyrębu. Jeden ze stawów jest całkowicie wyschnięty. Zadbana jest jedynie część parku wokół domu obecnego właściciela.

Inne

Zabudowania gospodarcze z XIX w.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011