Białystok - Pałac Beckera

Stan obecny

Własność prywatna.

Historia

W 1883 r. w okolicach dzisiejszej ul. Świętojańskiej powstała jedna z największych w Białymstoku, fabryka wyrobów jedwabnych, której właścicielami byli Eugeniusz Becker i Alfred Frisch. Od 1895 roku następuje dynamiczny rozwój zespołu fabrycznego i powiększanie jego obszaru. Zawiązano wówczas pierwsze Towarzystwo Białostockiej Manufaktury „Eugeniusz Becker i spółka”, którego udziałowcami zostali m. in. E. Becker i Alfred Moes. W latach 1902 - 1905 w pobliżu kompleksu wybudowano reprezentacyjny budynek zarządu. We wrześniu 1905 roku Eugeniusz Becker zrezygnował z prezesowania spółce i sprzedał jej będący jego własnością pałacyk. Funkcję prezesa Towarzystwa Białostockiej Manufaktury przejął August Moes i pełnił ją do 1926 roku, po nim nastał, do września 1939 roku, Karol Geyer z Łodzi. I WŚ pałacyk i cały kompleks fabryczny przetrwał w dobrym stanie. Podczas okupacji sowieckiej fabryka pracowała, nosząc nazwę „Państwowej Fabryki Pluszu BSSR”, później była fabryką niemiecką („Pluschfabrik Werk nr 31 - Bialystok”). Pod koniec II WŚ, w lipcu 1944 roku, Niemcy wysadzili w powietrze prawie wszystkie zabudowania fabryczne, pozostawiając w spokoju pałacyk. Po zakończeniu II WŚ Towarzystwo Białostockiej Manufaktury „E. Becker i s-ka” stało się Państwowymi Zakładami Przemysłu Jedwabniczo-Galanteryjnego, a od 1950 roku - Białostocką Fabryką Pluszu. W 1975 roku pojawia się nowa nazwa - Fabryka Wyrobów Runowych „Biruna” - i utrzymała się do 2006 roku Przez cały ten okres pałacyk mieścił dyrekcję fabryki. W marcu 2007 roku firma budowlana JWK-Invest zburzyła część budynków fabrycznych, na których miejscu powstała galeria handlowa. Przeprowadziła też restaurację dawnej stajni, budynku „pod Merkurym” i starej tkalni. Budowle te wraz z pałacykiem zostały włączone do Centrum Handlowego "Alfa", które rozpoczęło działalność 15 października 2008 roku. W lipcu 2009 roku pałacyk Beckera kupił od inwestora galerii "Alfa" właściciel spółki Barter, z zamiarem jego rewitalizacji i przeznaczeniem na siedzibę swojej firmy. Nic z tych planów jednak nie wyszło. W roku 2016 właścicielem pałacyku Beckera zostaje Anatol Timoszuk, który przeprowadził renowacje budynku. W pałacowym budynku ostatecznie mają powstać placówki handlowo-usługowe i gastronomiczne oraz galeria sztuki (Jarosław Bochyński 2023).

Opis

Pałac usytuowany, przy ul. Świętojańskiej, w styku francuskiego neorenesansu. Wolnostojący, na planie dwóch prostokątów z jednym wspólnym narożnikiem. Główny budynek usytuowany bliżej ulicy, podpiwniczony, dwukondygnacyjny z użytkowym poddaszem, z narożnikową, trzykondygnacyjną wieżą.. Budynek murowany z cegły, na kamiennym cokole, częściowo tynkowany. Dach mansardowy z facjatami i lukarnami, kryty blachą miedzianą. Elewacja wieloosiowa. We wnętrzu zachowany pierwotny układ. (JB2023)

Inne

Źródła:
Opracowanie Grażyny Rogali, OT NID w Białymstoku, z 2015 roku
www/dworypogranicza.pl/
Karta zabytku
Zdjęcie z 1978 roku Wojciech Jankowski