Gdańsk - Dwór Bractwa św. Jerzego (Targ Węglowy 27)

Stan obecny

Obecnie budynek mieści siedzibę Oddziału Wybrzeże Stowarzyszenia Architektów Polskich.

Historia

Dwór Bractwa św. Jerzego (Targ Węglowy 27) 1487 r., XVI, XIX w.

Dwór Bractwa św. Jerzego - wybudowany w latach 1487 - 1494 siedziba bractwa kurkowego na Głównym Mieście w Gdańsku.
Bractwo św. Jerzego początkowo zbierało się w Dworze Artusa, później powstała własna siedziba obok Złotej Bramy wybudowana pod kierownictwem Glotaua w stylu flamandzkim. Na pierwszej kondygnacji znajduje się strzelnica dla łuczników i pomieszczenia do przechowywania sprzętu łuczniczego. Na pierwszym piętrze jest wielka sala zebrań bractwa, celebrowania ważnych uroczystości, biesiad i przedstawień teatralnych. W 1566 szczyt kopuły wieńczącej budowlę ozdobiono figurą św. Jerzego zabijającego smoka.

Ta wykwintna budowla prezentuje cechy typowe dla północnoeuropejskiej architektury końca XV w. Ze środka czterospadowego dachu wyrasta wieżyczka podobna do latarni morskiej, na której XVI-wiecznym zwieńczeniu stoi figura św. Jerzego walczącego ze smokiem.
W bryle dworu na planie kwadratu dominują wąskie prostokątne okna podzielone arkadami o dwóch łukach. Narożne wieżyczki od strony Wieży Więziennej, przykryte barokowymi hełmami, oraz wieńczący ściany krenelaż nadają dworowi wygląd obronny. Całość stanowi coś w rodzaju zameczku. W jego przyziemiu funkcjonuje dziś przytulna kawiarenka Kurkowa, a całe piętro zajmuje wielka sala balowa z miniaturową galeryjką. We wnętrzach dworu i górnej kondygnacji Złotej Bramy ma siedzibę Stowarzyszenie Architektów Polskich, organizujące w sali balowej wystawy rysunku oraz malarstwa, a także sporadycznie koncerty muzyki poważnej.
Do środka można się dostać od strony Złotej Bramy. Dwór został wzniesiony na zlecenie patrycjuszowskiego bractwa kurkowego zrzeszonego w połowie XIV w., początkowo z siedzibą w Dworze Artusa. Członkowie zajmowali się głównie organizacją turniejów i popisów w stylu rycerskich pojedynków, a także działalnością charytatywną. W 1494 r. Bractwo św. Jerzego przeprowadziło się do nowej siedziby.
Wielka sala na piętrze służyła spotkaniom, balom, biesiadom i ćwiczeniom fechtunku, a w dniu św. Dominika odbywały się tu spektakle teatralne. Obok, w międzymurzu (dwór stanowił ważne ogniwo obronnych fortyfikacji), była strzelnica dla łuczników.

Po rozwiązaniu bractwa w 1798 r. budynek przeszedł na własność miasta. Na parterze umieszczono odwach, na piętrze szkołę sztuk pięknych. W końcu XIX wieku przywrócono pierwotny wygląd budynku.

Po zniszczeniach wojennych budynek odbudowano w latach 1950-1953.

tekst: Mariusz Dolhan 2011