Błachta

Stan obecny

Ruiny

Historia

Dwór z XIX w.
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1556 r. Nosiła wówczas nazwę Blachta. W XIV i XV w. należała do zakonu krzyżackiego i podlegała pod komturię w Papowie. Prawdopodobnie już w okresie krzyżackim była lokowana na prawie chełmińskim. Po 2. pokoju toruńskim w 1466 r. stała się własnością królewską leżącą w dobrach starostwa kowalewskiego, następnie kościelną pod zarządem biskupów chełmińskich. Do I rozbioru Polski biskupi oddawali wieś w dzierżawę. Posesorami byli kolejno: Skalski (1556-1666), Ludowicz (1667 r.), Witkowski (1676-1698), Gościcki (1708-1748), Szczuka (1723-1748) i Piątkowski (1752-1789). Podczas zaborów wieś znalazła się na terenach należących do Prus. W XIX w. właścicielami majątku byli Niemcy, w latach 1840-1894 należał on do rodziny Wolf. W 1885 r. dobra miały 701 mórg rozległości, w tym 586 m. ziem uprawnych, 35 m. łąk i 40 m. pastwisk. Oprócz zabudowań dworskich znajdowały się tu 4 domy z 57 m-cami, w tym 53 katolików. Dobra znajdowały się w rękach niemieckich do końca 2. wojny światowej. Po Wolfach właścicielami byli Fiedler, Dommes i Windish. W 1929 r. pod zarządem Fiedlera majątek liczył 200 ha i przynosił 2369 marek czystego dochodu gruntowego. Na ogólny areał składało się 175 ha ziem uprawnych, 19 ha łąk i pastwisk, 2 ha nieużytków i 4 ha wód. W okresie 2. wojny światowej nazwę wsi zniemczono na Blechtfeld. Po wojnie majątek został przejęty przez Skarb Państwa Polskiego. Ziemie rozparcelowano na kilkuhektarowe gospodarstwa, a w budynku dworu utworzono mieszkania. Wieś stała się typową wsią chłopską.
Źródła:
Wikipedia
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902
J. Krzepela "Rody Ziem Pruskich", 1927
Książka Adresowa Gosp. Rolnych pow. 50 ha Woj. Pomorskiego, 1929

Opis

Bezstylowy dwór wzniesiono na planie prostokąta w osi północ-południe. Jest to budynek piętrowy z mezzaninem, murowany i otynkowany, nakryty łagodnym dachem dwuspadowym. Od strony wschodniej istniała parterowa przybudówka. Obecnie całość jest w stanie grożącym zawaleniem.

Park

Większa część parku została wykarczowana. Na terenie założenia znajdują się dwa stawy. Ocalały starodrzew o pow. nie większej niż 0,5 ha koncentruje się w płd. części. Dawny park to głównie ob. działka ew. nr 040404_2.0002.14/15 o pow. 2,14 ha oraz ...14/5 o pow. 0,2 ha. (Geoportal)

Inne

Oficyna, mur. koniec XIX w.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011