Warszawa - Pałac Biernackich
Pałacyk Biernackich
Dzielnica:Wola
Województwo:mazowieckie
Powiat i gmina:Warszawa
Rodzaj obiektu:Pałac
Województwo:mazowieckie
Powiat i gmina:Warszawa
Rodzaj obiektu:Pałac
Rejestr zabytków
Zespół:pałacyku Biernackich, poł. XIX, 1947 r., nr rej.: 755 z 1.07.1965Stan obecny
Klasztor karmelitek bosych (2024)Historia
Pałacyk rodziny Biernackich wzniesiony został na terenie tzw. ogrodów Schulza, pochodzącego z końca XVIII w. założenia znajdującego się za rogatkami wolskimi i zrealizowanego z inicjatywy warszawskiego bankiera Karola Schulza. Znaczna część wsi Wielka Wola i osady Czyste, w tym dawne ogrody Schulza nabył w 1792 r. Jan Chryzostom Biernacki herbu Poraj. W związku z przeprowadzeniem przez część osady Czyste torów kolei warszawsko-wiedeńskiej Biernaccy zdecydowali przenieść swoją siedzibę z dworku na Czystem w pobliże drogi wolskiej (dzisiejszej ul. Wolskiej). Wzniesiony tam wg projektu arch. Józefa Orłowskiego piętrowy pałacyk zrealizowany został w latach 1850-1860 dla Adama Biernackiego. Utrzymany w eklektycznych, neorenesansowych formach posiadał charakter podmiejskiej rezydencji o swobodnie ukształtowanej, malowniczej kompozycji wynikającej z nieregularnego układu zróżnicowanych ze sobą brył. Horyzontalny wyraz korpusu głównego podkreślony został powiązaniem go z jednotraktowym, parterowym łącznikiem, tworzącym rodzaj galerii przeprutej półkoliście zamkniętymi biforiami. Na jej zamknięciu od strony ogrodu usytuowano czworoboczną wieżyczkę zwieńczoną krenelażem i stanowiącą kontrapunkt dla kompozycji korpusu głównego. Aneks wieżowy przylegał jednocześnie do piętrowej oficyny bocznej o charakterze gospodarczo-mieszkalnym i powiązanej z korpusem głównym galerią komunikacyjna. Od strony ulicy Wolskiej pałac poprzedzony został dwoma pawilonami ujmującymi obustronnie ażurowe ogrodzenie i bramę wjazdową na osi wejścia głównego. Powiązany prostopadle ze skrzydłem oficyny bocznej pawilon wschodni gdzie mieściły się stajnie tworzył czworoboczny dziedziniec gospodarczy zamknięty od pd. galerią komunikacyjną i odseparowany od głównego podjazdu nie zachowanym ażurowym ogrodzeniem. Po śmierci Stanisława Biernackiego w 1920 r., pałacyk przechodzi w ręce ostatniej z rodu – Celestyny Biernackiej, która przekazuje go wraz z całym wyposażeniem i ogrodem Archidiecezji Warszawskiej, sama zamieszkując pałacyk do swojej śmierci. Archidiecezja zamierzała przeznaczyć pałacyk początkowo na pomieszczenie muzeum Archidiecezji następnie zaś ulokować w nim internat dla alumnów seminarium duchownego. Do wybuchu II WS. żaden z tych pomysłów nie został zrealizowany. Podczas okupacji władze kościelne zdecydowały w 1941 r. sprowadzić do pałacyku sześć sióstr z lwowskiego klasztoru karmelitanek bosych, zagrożonych ze strony sowietów. W trakcie Powstania Warszawskiego pałacyk zostaje zdewastowany i spalony, a najbliższe otoczenie stało się miejscem masowych mordów dokonywanych przez hitlerowców na okolicznej ludności cywilnej. Po wojnie do pałacyku powracają wywiezione w głąb Niemiec siostry zakonne, a ponieważ nowe władze pozostawiły założenie w dyspozycji Archidiecezji, te ostatnie decydują się przeznaczyć go na klasztor. Nadanie, nowych, dostosowujących do potrzeb zakonu funkcji przewiduje wykonany już w 1946 r. projekt odbudowy przygotowany przez Stefana Krasińskiego i Stanisława Marzyńskiego. Roboty budowlane bez wykonania tynków i poddasza przeprowadzono w l. 1947-1949, a do 1963 r. obiekt przywrócono do użytku w swoim pierwotnym zarysie. W trakcie prac adaptacyjnych przekształcone dawną salon bawialny od strony zach. w kaplicę z wydzieleniem części świeckiej i zakonnej. Ze względu na klauzurowy charakter zakonu odseparowano trakt ogrodowy budynku gdzie zorganizowano cele zakonne powstałe z wtórnego wydzielenia dawnych pokoi powiązane wspólnym korytarzem, zaprojektowano parlatoria. Dawne pomieszczenia gospodarcze w pawilonach od ul. Wolskiej przekształcono częściowo na lokale usługowe przebijając witryny od strony ulicy, oficynę boczna przeznaczono na nowicjat. Pierwotnie istniejące facjaty piętra z murowana ścianą czołową przerywającą okap dachu i parami wąskich otworów okiennych zastąpione zostały facjatami cofniętymi w głąb pulpitowego dachu i zniesione w konstrukcji drewnianej. Podczas prac przy oficynie i pawilonach nie przywrócono pierwotnych podziałów pilastrowych od strony dziedzińca, zmieniono również wcześniejszy charakter arkadowych płycin w pawilonach od strony ulicy, nadając im klasycystyczne formy W kolejnych latach powojennych budynek przechodził kolejne przeobrażenia zacierające jego pierwotny charakter. Rozbudowano kaplicę zakonną w kierunku ogrodu o dodatkowe dwie osie likwidując znajdującą się tu zadaszoną konstrukcję werandy. Usunięto także znajdujący się ponad tarasem balkon i zwężono otwory pary portefenetrów w dawnej sali bilardowej piętra. Zmieniono układ pozostałych okien piętra zamurowując środkowe otwory z pierwotnych triad okiennych. Przebudowana została również wschodnia cześć pałacyku. Do partii parterowego łącznika pomiędzy wieżą a korpusem głównym dostawiony został od południa drugi trakt o wysokości dwóch kondygnacji i przykryty pulpitowym dachem do którego w następnych latach dostawiono piętrowy utylitarny segment od strony ogrodu. Przekształceniu lub zamurowaniu uległy także otwory okienne w aneksie wieżowym. Przy wschodniej części ogrodzenia wzniesiono dodatkową piętrową oficynę. W 1990 r. zlikwidowano punkt usługowy w wsch. pawilonie i zamurowano przekute tam wtórnie otwory okienne przeznaczając ją w całości na cele mieszkalne. (JB2024)Opis
Pałacyk Biernackich wraz z pawilonami i oficyną boczną zlokalizowany jest w pn. części obszernej, prostokątnej działki (ok. 7Sx142 m) przylegającej od strony pn. do ul. Wolskiej i usytuowanej poprzecznie wzgl. jej osi. Korpus główny cofnięty w głąb posesji poprzedzony został dwuramiennym podjazdem otaczającym eliptyczny gazon i flankowany jest symetrycznym układem pawilonów przyulicznych pomiędzy którymi rozpięto ażurowe ogrodzenie z dwiema bramami wjazdowymi. Podjazd otwiera się od strony wsch. na czworoboczny dziedziniec gospodarczy ujęty powiązanymi ze sobą budynkami pawilonu przyulicznego (dawna stajnia) od strony pn., oficyny bocznej zamykającej dziedziniec od wsch. i skrzydła rozbudowanego po wojnie łącznika pomiędzy oficyną a korpusem głównym. Pozostałą część posesji od strony pd. zajmuje założenie ogrodowe otoczone pełnym, murowanym ogrodzeniem z czworobocznymi filarkami. W pn. części ogrodzenia pomiędzy korpusem głównym a zachodnią granicą posesji ulokowano dwuskrzydłową bramę prowadzącą do ogrodu.Korpus główny - dwutraktowy, z komunikacyjnym korytarzem międzytraktowym, założony na rzucie prostokątnym ze ryzalitowaną częścią środkowa elewacji frontowej uróżnicowanej wyodrębnionym, cylindrycznym układem przedsionka. Trakt ogrodowy zamykał od strony zach. prostokątny uskok z werandą . Zabudowany w okresie powojennym i przekształcony na potrzeby kaplicy zakonnej tworzy obecnie silnie wysunięty, parterowy ryzalit ogrodowy. Na parterze, w trakcie frontowym oprócz zlokalizowanych w części środkowej przedsionka í hallu mieściły się pomieszczenia reprezentacyjne -jadalne, gabinet i salon bawialny. Ten ustami zlokalizowany w części wschodniej z otwierał się na werandę. W trakcie pd. swoje miejsce znalazły apartamenty mieszkalne z wyjściem ogrodowym W postaci owalnego tarasu. Kondygnacja piętra wzniesiona nad środkowa częścią traktu frontowego tworzy rzut litery L. Pierwotnie mieściła się tam sala bilardowa i zapewne pomieszczenia mieszkalne. Powojenna adaptacja pałacyku do potrzeb zakonnych wpłynęła na istotne przekształcenia jego układu funkcjonalnego. Dawny salon bawialny rozbudowany w głąb ogrodu przebudowany został na kaplice klasztorną z wydzieloną drewnianym przepierzeniem częścią zakonną i świecką z oddzielnym wejściem od pn. Do kaplicy przylega zakrystia z parlatoríum. W części wsch. traktu rontowego z obszernego pomieszczenia zamkniętego od wewnętrznej strony ćwierćkoliście (miejsce po głównej klatce schodowej) wydzielono dwa mniejsze pokoje i pomieszczenia gospodarcze po bokach. Trakt od strony ogrodu pomieścił natomiast sześć cel zakonnych wyodrębnionych z większych dawnych apartamentów Biernackich. Kondygnacja piętra rozdzielona wtórnymi podziałami przeznaczona została w całości na pomieszczenia mieszkalne. Klatki schodowe rozmieszczone po obu stronach hallu wejściowego w trakcie rontowym.
Oficyna boczna - jednotraktowa, na planie prostokąta, posiada wtórnie wydzielony wewnętrzny korytarz od strony wsch. Pierwotnie przeznaczona na pomieszczenia gospodarcze i mieszkania dla służby, pełni obecnie funkcję nowicjatu. Dwubiegowa klatka schodowa umieszczona W części pd. komunikuje parter z zaadaptowanym na mieszkania strychem. Oficyna boczna powiązana jest z korpusem głównym jednotraktowym łącznikiem, stanowiącym przedłużenie korytarza międzytraktowego korpusu głównego. Do łącznika przylega od pd. wzniesiony w okresie powojennym czworoboczny pawilon o charakterze gospodarczym. U zbiegu oficyny i łącznika zlokalizowano czworoboczny aneks wieży.
Pawilony przyuliczne -jednotraktowe, na planie prostokąta (JB2024)
Inne
Oficyna.Pawilon I.
Pawilon II.
Żródła: Jan Szuliński - karta zabytku
Komentarze
Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.Ten obiekt nie został jeszcze skomentowany.