Sople

Stan obecny

Własność prywatna.
Dworek Sople, Hotelik & Restauracja.
Sople 17

Historia

Dwór z 2. poł. XIX / pocz. XX w.
Pierwsza wzmianka o osadzie Sople pochodzi z 1388 r. i mówi, że była to wieś pruska osadzona na 5 włókach. Jej wcześniejsza nazwa to Soplyn, lub z niem. Zöpel. W XVIII i XIX w. wieś należała do właścicieli Małdyt, m.in. rodziny von Reichel (!). W 1782 r. był tu 1 dom i 4 dymy, w których mieszkało 76 osób. W skład dóbr von Reichlów wchodził również folwark Górka. Pierwotny dwór wybudowany został w 1860 r. przez inzyniera A. Steinke (?). Do czasu podziału dóbr w 1900 r. liczyły one łącznie 1768 ha, w tym 283 ha lasów. W tymże to roku Sople zostały oddzielone od majątku, a właścicielem folwarku został Alfred Kahle (1876 Królewiec - 1915 Johannisburg), syn Hermanna - rolnik, ale także polityk. Kahle ukończył chemię i rolnictwo, najpierw w Friedrichs Uniweritet w Halle, a następnie na uniwersytecie w Królewcu. W 1896 r. został członkiem Corps Baltia Königsberg, był też członkiem towarzystwa rolniczego Adlig Gedau. Dziedzic od 1913 r. do swojej śmierci w 1915 r. był członkiem pruskiej Izby Reprezentantów oraz frakcji Partii Konserwatystów. Same Małdyty rozparcelowano i podzielono na mniejsze folwarki w 1914 r. Dwór w Soplach spłonął podczas zimy 1923/24 i został odbudowany, wg projektu prof. Fricka z Królewca. Alfred ożeniony był z Anną Metelmann, z którą mieli pięcioro dzieci: Anne Marie, Christel, Elli, Hildegard oraz Ruth. Dobra pozostawały w ich rękach do końca 2. wojny światowej. Ostatnią właścicielką została najmłodsza córka Ruth, zamężna Sprockhoff. W 1937 r. wieś liczyła zaledwie 59 mieszkańców. Po wojnie dobra przejął Skarb Państwa Polskiego, a z czasem dwór wraz z parkiem stały się własnością prywatną.
Źródła:
Strona internetowa U.G. w Małdytach;
Strona internetowa: Dworek Sople, Hotelik & Restauracja:
http://www.dworeksople.pl/urlaub-im-herrenhaus/das-herrenhaus.html;
"Morąg - z dziejów miasta i powiatu\\\", Pojezierze, Olsztyn 1973;
Ostpreußen: http://www.ostpreussen.net/ostpreussen/orte.php?bericht=418
Serwis genealogiczny Ancestry.com;
Geoportal
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór wznosi się w płn.-wschodniej części parku. Wybudowany na planie prostokąta w dłuższej osi N-S, fasadą skierowany na zachód, piętrowy, nakryty dachem czterospadowym z mieszkalnym poddaszem i lukarnami. W 7-osiowej fasadzie wejście wraz z oknami po bokach umieszczone są w nieznacznym, 3-osiowym ryzalicie. Od góry drzwi i okna zamknięte są łukami, dzięki czemu optycznie przypominają arkadowy ganek. W elewacji ogrodowej centralnie umieszczony szeroki, pięcioosiowy, nieznaczny ryzalit, poprzedzony dodatkową werandą dźwigającą balkon. Do wejścia prowadzą trójbiegowe schody. Dodatkowe wejścia usytuowane jest też w południowej ścianie szczytowej budynku.

Park

Park krajobrazowy z 1869 r., zaprojektowany przez Johanna Larrasa. Kompozycja przestrzenna parku jest zachowana stosunkowo dobrze, przetrwała także duża część starodrzewu, aleja obwodowa, strumień i dwa stawy. Na obecny park składają się dwie działki ewid.: nr ...305/3 o pow. 4,8263 ha oraz 333/1 (staw w płd.-wsch. części i duża polana) o pow. 1,2631 ha; łącznie ok. 6 ha (Geoportal, 20.07.2017 r.).

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011