Kolkiejmy

Stan obecny

Własność prywatna albo ANR.

Historia

Dwór z pocz. XX w.
Pierwsza wzmianka o osadzie Quolskaym pochodzi z 1342 r., kiedy to Wielki Mistrz Krzyżacki Ludolf König von Watteau nadał jedną włókę miejscowemu rolnikowi Tulekoyte. W 1419 r. nazwę wsi zapisano jako Kolkaym; w XV w. jej powierzchnia wynosiła już sześć włók i siedziało na niej pięciu rycerzy. Pod koniec XVIII w. osada podupadła, gdyż były tu zaledwie 4 domy. W 1817 r. wieś liczyła 5 domów i 36 m-ców. W 1885 r. wieś zapisana została jako Kolkeim w pow. rastemborskim. Najbliższa stacja pocztowa znajdowała się w Barcianach. Ok. 1890 r. mieszkańcy stali się częścią polskiej społeczności protestanckiej w Srokowie. Pod koniec XIX w. właścicielem 620-hektarowego majątku był Gustav Siegfried; zapewne był on także budowniczym opisywanego dworu. W skład majętności wchodziły dobra rycerskie Stare Jegławki, Nowe Jegławki oraz Kollkeim. Czysty dochód gruntowy podawany z tych dóbr wynosił 12985 marek. Po 1920 r. pozostały one w rękach niemieckich; sam folwark Kollkeim posiadał 320 ha gruntów. Właścicielami nadal była rodzina Siegfried-Jäglack – posiadaczy Jegławek i Skandławek. Majątek specjalizował się w hodowli koni pociągowych. Po 2. wojnie światowej został zabrany i rozparcelowany przez Skarb Państwa Polskiego. W późniejszym czasie utworzono tu Państwowe Gospodarstwo Rolne, podlegające pod zakład w Jegławkach. Na pocz. lat 90. XX w. PGR-y zostały ustawowo rozwiązane, zaś ich pozostałości przejęła Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa, która w 1996 r. większość posiadanych pałaców, w tym Kolkiejmy, przeznaczyła na sprzedaż.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich… 1880-1902;
Wikipedia.de: https://de.wikipedia.org/wiki/Kolkiejmy
Pałace i Dwory Warmii i Mazur, oferta sprzedaży, 1996;
Handbuch des Gruntbesitzes im Deutschen Reiche…, Berlin 1879;
Geoportal;
Mapster:
13089 @ Topographische Karte 1:25 000 (Meßtischblatt) cz. wschodnia (Ostdeutschland) /1870 - 1945/
- plik mapy: 1794_Barten_1944_UMK_processed.jpg
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór bezstylowy, typowy dla budownictwa niemieckiego. Budynek wzniesiony na planie prostokąta, w dłuższej osi N/NW-S/SE, fasadą zwrócony na zachód (W/SW), w stronę podwórza gospodarczego. W części północnej parterowy, nakryty dachem dwuspadowym – mansardowym, od południa część piętrowa, nakryta dachem dwuspadowym zorientowanym poprzecznie do korpusu. W fasadzie wejście usytuowane na styku brył, osłonięte półkolistym balkonem wspartym na czterech kolumnach. Na osi wejścia prawdopodobnie znajdowało się przejście do salonu, którego wschodnia ściana stanowi zarazem półokrągły ryzalit z czterema oknami w elewacji ogrodowej. W płd.-wschodnim narożniku tej elewacji dodatkowy ryzalit na planie sześcioboku, stanowiący alkierzową werandę. Od północy wejście do pomieszczeń dla służby, etc., osłonięte drewnianą werandą.
Układ przestrzenny zespołu dworskiego zniekształcony, na przełomie XX / XXI w. wyburzono większość zabudowań gospodarczych.

Park

Park z XIX / XX w. o pow. 2,485 ha. (wraz z drzewostanem w części płn.-zach). Pomiar nie ma odniesienia do istniejących działek ewidencyjnych. Park zachowany jest w dawnych granicach, w 75% powierzchni pokrywa się z dz. ewid. nr …17/21 (Geoportal, 10.09.2018 r.). Na zachowany starodrzew składa się kilkanaście gatunków drzew i koncentruje się on głównie na zachód i płd. od dworu. W kier. północnym przez park biegła droga do majątku Sausgurken (Suchawa) i dalej do Skandławek.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011