Barciany

Historia

Pierwotny drewniano ziemny obiekt obronny zlokalizowany był na południowy wschód od obecnego zamku. Najstarsza wzmianka o zamku pochodzi z roku 1325 i wyjaśnia jego funkcję jako siedziby krzyżackiego komornictwa w podbitej Barcji. Zamek podlegał administracyjnie komturstwu w Brandenburgu, w dzisiejszym obwodzie kalingradzkim. Rozplanowanie najstarszego założenia pozostaje nierozpoznane.
Budowę nowego zamku rozpoczęto w 1380 roku po decyzji wielkiego mistrza Winrycha von Kniprode o przeniesieniu do Barcian centrum administracyjnego nowego komturstwa. Zamek otoczony był fortyfikacjami, wykorzystywał naturalne walory otoczenia, wzmagające jego obronność. Od strony wschodniej za szeroką fosą zlokalizowano podzamcze o charakterze gospodarczym.
Po sekularyzacji Zakonu zamek zaczął pełnić funkcję siedziby zarządcy miejscowych dóbr. W tym okresie przy podwyższonym murze zachodnim wybudowano spichlerz według projektu budowniczego królewieckiego Blasiusa Berwarta. W wieku XVIII dziedziniec został zamknięty od południa nowym budynkiem gospodarczym. Od wieku XIX do zakończenia II Wojny Światowej zamek pozostawał w rękach prywatnych.
Po 1945 roku ulokowano w nim biura i magazyny miejscowego PGR-u. Zamek powstawał w trzech etapach. W pierwszym powstał prostokątny narys muru kurtynowego wysokości piętra późniejszych budynków. W latach tych powstało skrzydło wschodnie z bramą umieszczoną w przyziemiu. W trakcie budowy zmieniono wysokość drugiej kondygnacji oraz położenie otworów okiennych od strony wschodniej.
Wnętrza z wyjątkiem kapitularza zostały przesklepione. Ślady po strzępiach świadczą o planach budowy większej ilości skrzydeł w tym czasie. Drugi etap przypadł przez 1400 rokiem a w jego trakcie zbudowano dwukondygnacyjne skrzydło umieszczone od północy. Skrzydło północne zostało podwyższone a nowe podstrysze pełniło funkcję magazynowo obronne. W tym samym czasie główny dom zamkowy otrzymał masywne przypory. Ostatni etap budowy przypada na początek XV wieku. Narożnik północno wschodni założenia został wtedy wyposażony w niską, okrągłą basztę. W II połowie XV wieku wymurowano szczyt południowy.
Układ wnętrz najstarszego wschodniego skrzydła świadczy o pierwotnej komturskiej funkcji zamku. Przyziemie zajęły pomieszczenia o przeznaczeniu gospodarczym takie jak: piekarnia, kuchnia i izba odźwiernego. Piętro wyposażone było w dwie sale reprezentacyjne: od południa był to kapitularz później przekształcony na refektarz, we wschodniej części piętra umieszczono kaplicę, zamkniętą pięciobocznie, przesklepioną niezachowanym czteroprzęsłowym sklepieniem gwiaździstym. W kaplicy umieszczono przejście do okrągłej narożnej baszty pełniącej prawdopodobnie funkcję zakrystii. W skrzydle północnym ponad gospodarczymi wnętrzami przyziemia umieszczono pomieszczenia przeznaczone dla prokuratora. Prawdopodobnie wokół dziedzińca biegły drewniane krużganki łączące się z gankami straży na murach kurtynowych. Zamek w Barcicach prezentuje historyczne zmiany jakie zachodziły w funkcji krzyżackich warowni. Surowa bryła, pozbawiona wież doskonale obrazuje kierunek rozwoju architektury krzyżackiej przełomu XIV i XV wieku.