Baby

Stan obecny

Prawdopodobnie własność J.S.T.
Obecnie dwór jest niezamieszkały, ale w prywatnych rękach.

Historia

Dwór z 1. poł. XIX w.
W dawnych wiekach miejscowość Baby nie istniała. Tereny te były własnością królewską i należały do wsi o kolejnych nazwach: Oczyasch, Ocions (niem.) i Ociąż. Pierwsza wzmianka o niej pochodzi z ok. 1505 r., gdy właścicielem dóbr był Stanisław Sławski herbu Mora, po którym odziedziczyły córki. Z nich Baby dostała Anna, żona Jana Pruszaka. Folwark w samej części zwanej Baby powstał zapewne w XVII / XVIII stuleciu. Przez długi czas Baby określane były jedynie jako tzw. pustki. Wiadomo, że w 1765 r. w folwarku był dwór drewniany, stajnie z wozownią, trzy stodoły, spichlerz, browar, gorzelnia i karczma. Trzymano 8 wołów i 8 koni. Folwark rozwijał się: istniała cegielnia; było m.in 13 koni i 82 sztuki bydła. Rosła też liczba mieszkańców: w 1789 było ich 83, a w 1809 - 165. Na początku XIX w. zarządcą był Jan Lizak, ur. w 1749 r. w Rydzynie, zm. w 1810 r. w Babach. W latach 1831-1840 właścicielem był Bogusław Parczewski, od którego majątek odkupił Teofil Morawski, po którym odziedziczył jego brat Teodor. Za czasów Morawskich wzniesiony został obecny dwór. Tu warto wspomnieć, że w tamtym czasie niektórzy ziemianie wyjednywali dla siebie lub swoich synów obywatelstwo pruskie. Zapewniało to więcej swobód, możliwość kształcenia się w gimnazjach i uniwersytetach. Majątek Ociąż pod Ostrowem, własność Teodora Morawskiego, członka rządu narodowego w r. 1831, a potem jego żony z domu Szczanieckiej, był miejscem, gdzie Kaliszanie zapisywali się do ksiąg ludności, uzyskując tym sposobem obywatelstwo pruskie. W 1845 r. Ociąż podzielono na dwie odrębne części, z których powstały dwa okręgi dominialne. W pierwszym z nich było 9 domów ze 183 mieszkańcami (178 katolików i 7 ewangelików), a w jego skład wchodziły folwarki: Baby, Morawia i Zakrzewki. W drugim było 13 domów i 258 mieszkańców (250 katolików i 8 ewangelików). Do dominium należała gorzelnia parowa, a jego areał liczył 1349 ha, z czystym dochodem gruntowym 10515 marek. Od 1870 r. dzierżawcami folwarku Baby byli Bieneckowie, którzy z czasem stali się właścicielami majątku. Na pocz. XX w. dwór został rozbudowany. Od 1913 r. do Bab należały folwarki w Gliśnicy i Kaczorach. Po wyzwoleniu Polski właścicielami nadal byli Bieneckowie, a dzierżawcą Stefan Selest. W 1930 r. właścicielem był Naemi Bieneck, a areał majątku liczył 915 ha. Później był on poddawany kolejnym parcelacjom, obszar zmniejszał się kolejno na 412 i później 268 ha. Po całkowitej parcelacji właścicielem resztówki został wspomniany dzierżawca ? Selest. Po 2 wojnie światowej folwark zaczął popadać w ruinę. Dwór zachował się do czasów obecnych.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... t. I, W-wa 1880
Teki Dworzaczka (regesty)
Strona internetowa gminy Odolanów
Księga Adresowa Polski, wydana przez Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej Sp. z o.o., generalny reprezentant Rudolf Mosse, Warszawa. Druk ?Biblioteka Polska?, Bydgoszcz 1930
Artykuł Wiesława Klimczaka \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\"Powstanie Styczniowe czyli jak szlachta z imperium wojowała\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\", na portalu \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\"To ci historia\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\"...
Własność ziemska na przestrzeni wieków - http://www.skal.republika.pl/W%20z.htm

Opis

Dwór klasycystyczny. Budynek parterowy, wzniesiony na planie prostokąta w dłuższej osi wschód-zachód, nakryty dachem naczółkowym. Fasadę akcentuje czterokolumnowy portyk poprzedzony schodami, zwieńczony trójkątnym frontonem.

Park

Park krajobrazowy z 2. poł. XIX w. o pow. 1,56 ha. Przy pomiarze uwzględniono dwór z niewielkim podwórzem od południa (Geoportal). W parku rośnie zabytkowy starodrzew, w tym wiązy o obw. w pierśnicy do 230 cm. .

Inne

Gorzelnia z 2. poł. XIX w.
Zabudowania gospodarcze

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011