Skatalogowanych zabytków: 11364
Zarejestruj się
Miniatura Czachorowo
2015 Budynek gospodarczy, prawdopodobnie dawna elektrownia., zdjęcie Zdzisław Wasiołka
Miniatura CzachorowoMiniatura CzachorowoMiniatura CzachorowoMiniatura CzachorowoMiniatura Czachorowo

Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

Zdzisław WasiołkaMarek Kujawa

Czachorowo

Schachau (1939-45)

Województwo:wielkopolskie
Powiat:gostyński
Gmina:Gostyń
Rodzaj obiektu:Dwór

Rejestr zabytków

Park:2 poł. XIX w., nr rej.: 1565/A z 30.09.1995

Stan obecny

Własność J.S.T. lub A.N.R.
Częściowo zamieszkały.
Folwark: Top Farms Agro sp. z o.o.

Historia

Dwór z poł. XIX w.
W poł. XV w. wieś wraz z innymi dobrami należała do Gostyńskich z pobliskiego Gostynia. W skład tych dóbr wchodziły: Brzezie, Czachorowo, Czajkowo, Podrzecze, Pożegowo, Dusina, Bodzewo, Krzemieniewo, Drobnino, Garzyno, Swirczyna, Górka, Ziemice i Trzebiec. Najbardziej znanymi dziedzicami na przeł. XV i XVI w. byli bracia Jan i Maciej Gostyńscy. Pewna, niewielka część dóbr należała na pocz. XVI w. do Osieckich z Osieczny i do Andrzeja z Górki Górskiego, syna Łukasza. W 1522 r. kasztelan poznański Łukasz Górka sprzedał swoje części w Gostyniu i przyległych wsiach Janowi Gostyńskiemu. W 1552 r. Mikołaj Borek Gostyński dał Czachorowo małżonkom: Janowi Bogusławskiemu i Katarzynie Bieliewskiej, jednak w późniejszym okresie wieś włączono ponownie w skład dóbr gostyńskich. W 1584 r. właścicielem był Stanisław Borek Gostyński, kasztelan krzywiński, ożeniony z Urszulą Gramblewską, 1-o v. Rosfarowską. Miał on brata Mikołaja, do którego należała część majątku. Synem Stanisława i Urszuli, a zarazem kolejnym dziedzicem został Marcin Gostyński. W 1624 r. zapisywał on żonie Barbarze Kowalewskiej 8 tys. złp. posagu. 15 lat później sprzedał Czachorowo i cz. Bodzewka Andrzejowi Daleszyńskiemu, za kwotę 50 tys. złp. Ten miał 3 synów: Stanisława, Mikołaja i Jana, z których Cz. otrzymał Stanisław. Ok. 1670 r. ożenił się on z n.i. Drogoszewską, z którą miał córkę Krystynę, zamężną za Aleksandra Chlebowskiego h. Poraj, chorążego wieluńskiego. W 1712 r. dobra w Czachorowie najechali Wawrzyniec Kułakowicz z żoną Zofią Bogucką i czeladzią. Dziedzicami lub posesorami Cz. niebawem zostali Aleksandra i Władysław Zielińscy, którym w 1721 r. urodził się syn Mikołaj Stefan, a w 1728 r. córka Wiktoria Katarzyna. W latach 40. XVIII w. Cz. przeszło w ręce Mikołaja z Wybranowa Chlebowskiego, starosty liwskiego, który wystawił we wsi nowy dwór. Po nim odziedziczył Abraham Chlebowski, zaś w 1768 r. Jakub Chlebowski, syn Jana. Z zapisek wynika, że owi Chlebowscy byli spokrewnieni z Zielińskimi, jednak nie będziemy tu dochodzić genealogii tych rodzin. Pod koniec XVIII w. Chlebowscy sprzedali dobra Antoniemu Goczałkowskiemu h. Poraj, ożenionemu z Marciną Dobruchowską. Ten zmarł w wieku 63 lat, w 1787 r. i pochowany został w Bojanicach. Ich synem był m.in. Augustyn który po śmierci ojca odziedziczył majątek. Nie ożenił się i nie miał potomstwa, zaś kolejnym właścicielem Cz. został Franciszek Miełkowski. Już wówczas w Czachorowie mieszkali Budziszewscy, z których Małgorzata w 1833 r. zaślubiła Józefa Braunka, posesora Oczkowic. Budziszewscy trzymali Sowinę i zapewne Małachowo, Kołaczkowice zaś znajdowały się w rękach Modlibowskich h. Dryja. Wszystkie te rodziny były ze sobą skoligacone. Ok. 1843 r. dziedzicem Cz. został Prot Budziszewski h. Awdaniec (1812-1879), syn Dionizego i Ludwiki Modlibowskiej. W 1842 r. w Świerczynie zaślubił on Kordulę Modlibowską, z którą miał troje dzieci: Dionizego Jana Nepomucena Józefa, Ludwikę Nepomucenę Bronisławę i Walentego Feliksa Antoniego. W dniu 22 listopada 1847 r. zmarła zaledwie 29-letnia Kordula. Dziedzic nie ożenił się ponownie. W 1869 r. 22-letnia Bronisława B. wyszła za Walentego Modlibowskiego (1846-1906), syna Stanisława i Albertyny Budziszewskiej. W Czachorowie rodziły się ich dzieci: Stanisław (1870-1939), Albertyna (1872-1902) i Maria (1873-1902). Dziedzic Prot B. zmarł 1 kwietnia 1879 r. w Sikorzynie na suchoty, w wieku 67 lat.
W 1885 r. Czachorowo leżało w pow. krobskim, a na miejscowość składała się gmina wiejska oraz dominium o pow. 2507 mórg. W skład domeny wchodziły: wieś szlachecka Cz., młyn oraz folwark Poraj (Urtelswalde). Wieś miała 13 domów i 97 m-ców, w tym 11 ewangelików, zaś domena 7 domów i 146 m-ców, w tym 5 ewangelików. Ilość analfabetów wynosiła odp. 29 / 57. Właścicielem dóbr został najstarszy syn Walentego i Bronisławy Modlibowskich – Stanisław. To zapewne z jego inicjatywy ok. 1890 r. dwór został rozbudowany. Stanisław Modlibowski ok. 1900 r. zaślubił Wandę Podczaską, z którą miał troje dzieci: Walentego Prota Mieczysława (1908-1985), Marię i Wandę. W 1926 r. Majątek liczył 640 ha, na co składało się 547,25 ha ziem uprawnych, 58 ha łąk i pastwisk, 33,75 ha nieużytków i 1 ha wody. Czysty dochód gruntowy wynosił 2610,94 talarów. Gospodarstwo posiadało własną kolejkę polną i elektrownię. Właścicielem aż do wybuchu 2. wojny światowej był Stanisław Modlibowski, zaś dzierżawcą Antoni Przybecki. W 1930 r. wieś liczyła 350 m-ców. Po wojnie majątek został zabrany przez Skarb Państwa Polskiego. Na terenie dawnego folwarku utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne, zlikwidowane ustawowo na pocz. lat 90. XX w. Niszczejący pałac został wyremontowany, jednak dzięki temu pozbawiono budynek jego cech stylowych.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Teki Dworzaczka (Regesty, Monografie) Biblioteki Kórnickiej P.A.N.;
Marek Jerzy Minakowski, Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl);
Księga Adresowa Gosp. Rolnych Woj. Poznańskiego, 1926;
Księga Adresowa Polski, 1930;
Mapster:
Geoportal.
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór piętrowy, wzniesiony na planie litery „L”, w dłuższej W/NW – E/SE, fasadą skierowany na S/SW, nakryty czterospadowym dachem z trójkątną wystawką na osi. W fasadzie poprzedzony ryzalitem i werandą dźwigającą taras. Od północy dostawiona prostopadle do korpusu niższa przybudówka, nakryta dwuspadowym dachem.

Park

Park z XIX w. o pow. 3,1 ha. Wraz z podwórzem gospodarczym od str. zach. park zajmuje dz. ewid. nr ...16/6 o pow. 6,1634 ha. (Geoportal, 23.12.2017 r.)

Inne

Zabudowania gospodarcze
Spichrz folwarczny z 1890, nr rej. zabytków: 1230/A z 17.09.1991

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Ten obiekt nie został jeszcze skomentowany.