Skatalogowanych zabytków: 11364
Zarejestruj się

Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

Marek KujawaJakub Andrzejewski

Jagniewice

Willshof (1939-45)

Województwo:wielkopolskie
Powiat:wągrowiecki
Gmina:Skoki
Rodzaj obiektu:Dwór

Rejestr zabytków

Zespół:dworski, nr rej.: A-32/Wlkp z 15.06.2000

Stan obecny

Własność KOWR

Historia

Dwór z 1800 r.
Początki wsi datujemy na XV w., kiedy wraz z Jabłkowem, Pomorzankami i Myszkami wchodziła w skład dóbr rodziny Jabłkowskich. W 1495 r. Jan Jabłkowski zapisywał 500 złp. posagu i tyleż wiana oraz 200 złp. "daru" żonie, Barbarze Królikowskiej. Po nich odziedziczyli synowie: Wojciech i Stanisław. Zapewne to oni wystawili w Jagniewicach pierwszy dwór oraz młyn wedle stawu. Pod koniec XVI w. połowę wsi nabył starosta Przyjemski, który w 1588 r. sprzedał ją Gabrielowi Mierzewskiemu, burgrabiemu i sędziemu ziemskiemu z Pyzdr. Mierzewski miał syna Stefana, który w 1609 r. sprzedał swoją część Janowi Rogalińskiemu. W 1. poł. XVII w. części dziedziczne Jabłkowskich przeszły na Mikołaja Bieganowskiego, a następnie na Jana Koszutskiego h. Leszczyc. W niespokojnych czasach szwedzkiego "potopu" wsią zarządzała wdowa po Janie - Magdalena z Dobrosołowa, 2-o v. Chociszewska. W 1660 r. ani jeden, ani drugi z zacnych mężów Magdaleny już nie żył, zaś ta majątek ustąpiła synowi z 1. męża, Aleksandrowi Koszutskiemu. W 1670 r. ten sprzedał majątek za 24,5 tys. złp. Stanisławowi Kołudzkiemu, synowi Jana - podczaszego brzeskiego. Kołudzki zaraz po przeprowadzce ożenił się z Wiktorią Dembińską, której zapisał 18,7 tys posagu i tyleż wiana. Do jego dóbr oprócz J. należała połowa Łubowa i Rybno. Niebawem zmarł, a dobra odziedziczyli bracia: Aleksander - proboszcz gnieźnieński i rzeczycki oraz Andrzej i Walentyn Kołudzcy. Ciż w 1691 r. sprzedali majątek za 33,5 tys. Wojciechowi Chrząstowskiemu, kasztelanowi nakielskiemu, ożenionemu z Marcellą Dembińską. Mieli oni synów Andrzeja i Antoniego, który odziedziczył dobra. Musimy nadmienić o całych zastępach sukcesorów... Chrząstowskich, Skoroszewskich i Dembińskich, którzy przewijają się w zapiskach z tego okresu. Kolejnymi właścicielami zostali Cieleccy h. Zaremba, zaś posesorem części Rybna i Jagniewic był Maciej Gorecki. W poł. XVIII w. po Goreckim posesję objęła jego żona, Anna Broniewska, a następnie syn Michał. W latach 50. przeróżni spadkobiercy dóbr cedowali swoje części na Annę i Michała, ale już ok. 1760 r. ich właścicielem został Adam Chrościcki, stolnik łomżyński, ożeniony z Barbarą Watta-Kosicką, córką Jakuba i Teresy Wyrzykowskiej. Po jego śmierci Barbara wyszła za Józefa Białobłockiego, podczaszego łukowskiego. Trzymała dobra do lat 90. XVIII w., aż do działów przeprowadzonych w 1792 r. Przedmiotem podziału była fortuna po Adamie Chruścickim, chętnymi zaś: Małgorzata Dorpowska, wdowa po Piotrze Brzeskim h. Oksza i Marianna Grudzińska, wnuczka tegoż Chruścickiego. Dobra wzięła ta druga, natomiast Brzeska zadowoliła się spłatą w wys. 120 tys. złp. Częściowe prawo do majątku posiadał także Ignacy Naramowski, łowczyc inowrocławski, syn Marcina i Barbary Chrząstowskiej, który scedował je Ksaweremu Wiesiołowskiemu, synowi Ignacego i Weroniki Rydzyńskiej. W okresie zaborów pierwszym polskim właścicielem (o którym wiemy) Jagniewic był Tadeusz Ziółkowski, który jednak zadłużył majątek, przeznaczony w 1874 r. na przymusową licytację. Informacja z sądu gnieźnieńskiego, z 8 maja tegoż roku podaje, że dobra liczyły "174 ha 55 ar 70 m. kw". Na pocz. XX w. dobra przeszły w ręce rodziny Buchowskich. W 1926 r. ich właścicielem był Stanisław Buchowski, posiadający 215 ha z 383 talarami dochodu. Na areał ten składało się 140 ha ziemi uprawnej, 25 ha łąk i pastwisk, 48 ha lasów i 2 ha nieużytków. Oprócz tego drugi, mniejszy folwark znajdował się w rękach Niemca - Waldemara Willa. W 1930 r. wieś liczyła 131 m-ców, była tu także kuźnia należąca do S. Patelskiego. Po wybuchu 2. wojny światowej Buchowskich wywieziono do Generalnej Guberni, a folwarkiem zarządzał wspomniany Will. Po wojnie na bazie folwarku utworzone zostało Państwowe Gospodarstwo Rolne, podległe pod zakład w Stawianach. Po ustawowej likwidacji PGR-ów w latach 90. XX w. gospodarstwo przejęła Agencja Rynku Rolnego, która wydzierżawiała obiekt.
Źródła:
Teki Dworzaczka (Regesty) Biblioteki Kórnickiej P.A.N.;
Księga Adresowa Gosp. Rolnych Woj. Poznańskiego, 1926;
Księga Adresowa Polski, 1930;
Strona Internetowa gminy Skoki.
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór wzniesiony na planie prostokąta, w dłuższej osi zbliżonej do N-S, fasadą skierowany na wschód. Częściowo podpiwniczony, parterowy, nakryty łagodnym, dwuspadowym dachem krytym papą. W fasadzie niewielka, trójkątna wystawka.

Park

Park dworski z pocz. XX w. Za pozostałości 3-hektarowego parku możemy przyjąć fragment drzewostanu po zach. stronie drogi przecinającej wieś z płn. na południe, o pow. ok. 0,75 ha łącznie z budynkiem dworu. De facto jest on prawie w całości wykarczowany, a ze starodrzewu pozostało zaledwie kilkanaście drzew. Niegdyś park rozciągał się aż do przepływającej obok rzeczki, Małej Wełny.
Źródła: Geoportal (25.01.2017 r.)
Mapster: http://www.mapywig.org/m/WIG_maps/series/025K/P38-S24-F_KISZKOWO_1933.jpg

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Ten obiekt nie został jeszcze skomentowany.