Robakowo

Stan obecny

Własność prywatna.

Historia

Dwór z k. XIX / pocz. XX w.
Robakowo to wieś leżąca 18 km na płd.-wschód od centrum miasta Poznania i 7 km na północ od Kórnika. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1396 r., kiedy to z R. i Gryżyny pisał się niejaki Andrzej. Dwa lata później spory o wieś toczyli z Adamem Kowalskim (z Kowalskiego): Moszczyc ze Stęszewa i Szczedrzyk z Runowa (k. Kórnika). Być może z tego też R. pisał się ok. 1423 r. niejaki Bartosz. Możemy domyślnie przyjąć, że zanim wieś stała się częścią dóbr kórnickich, jej posiadacze nazywali się Robakowskimi. Pod koniec XVI w. R. przeszło w ręce rodu Górków h. Łodzia, a następnie, wraz z Kórnikiem - Czarnkowskich h. Nałęcz. Zainteresowanych historią majętności w Kórniku odsyłamy do opisu w naszym katalogu. Podobnie jak pozostałe wsi klucza dóbr - R. było puszczane w dzierżawę i na wyderkaff. Poza tym było integralnym składnikiem wszystkich transakcji dotyczących Kórnika, i tym sposobem w 1610 r. przeszło w ręce Zygmunta Grudzińskiego. Jedyny epizod, gdy wieś wyszła z dóbr kórnickich miał miejsce w latach 1615-16, kiedy to jej właścicielem został Janusz Grzymułtowski, kasztelan bydgoski. Po III rozbiorze Polski w statusie wsi niewiele się zmieniło, prawdopodobnie po utworzeniu gospodarstw czynszowych (w 1827 r.) największe z nich przeszło w ręce prywatne. Utworzono je nieco na płd.-wschód od głównej części wsi. Pierwotny dwór dla zarządców powstał prawdopodobnie w płd. części folwarku i fasadą skierowany był na płn.-wschód, gdzie posiadał okazały ryzalit. Dopiero później, ok. przełomu XIX i XX w. wybudowany został (na innym miejscu) opisywany budynek. We wsi mieszkała m. innymi rodzina Satorych, zapewne zarządców folwarku. Franciszek Satory ożeniony był z Magdaleną Paszkiewicz i miał z nią córkę Katarzynę. Ta w 1888 r. wyszła za Leona Dzieciuchowicza i mieli dziesięcioro dzieci: Mieczysława, Władysławę, Stefana, Stanisławę, Mariannę, Jadwigę, Zofię, Czesławę, Józefa i Stanisława. Jednakowoż nie wiemy, z kim córki zawierały związki i w jaki sposób na pocz. XX w. właścicielem majątku został Franz (Franciszek) Pankowski (?). Z całą pewnością któreś z rodzeństwa nadal mieszkało w R., ponieważ w 1930 r. N. (?) Satory był właścicielem fabryki wyrobów cementowych.
W 1885 r. Robakowo miało 29 domów i 236 m-ców, w tym 230 katolików i 6 ewangelików. Na 629 ha obszaru składało się 542 ha ziemi uprawnej, 16 ha łąk oraz 8 ha lasu. Do oszacowania podatku podawano ("czystego dochodu gruntowego"): 8,22 marki z 1 ha roli, 5,87 marki od 1 ha łąki i 0,78 ha - lasu. Wieś leżała w parafii Tulce, zaś najbliższa poczta i dworzec kolejowy znajdowały się w Gądkach.
Na pocz. XX w. dobra zostały częściowo rozparcelowane. Kilkaset metrów na wschód od wsi wybudowano szkołę dla dzieci nowo przybyłych kolonistów. W 1926 r. pod zarządem Pankowskiego folwark miał 150 ha obszaru, w tym 135 ha ziemi uprawnej, 10 ha łąk i pastwisk, 1 ha lasu, 3 ha nieużytków i 1 ha wody. Do oszacowania podatku gruntowego podawano kwotę 316 talarów tzw. "czystego dochodu". Pankowski był właścicielem folwarku na pewno jeszcze w 1930 r., kiedy to R. liczyło 305 m-ców. Wieś w tamtym czasie stanowiła gminę w pow. śremskim, miała kilka sklepów, młyn, kuźnię, kołodzieja, etc... W latach 1943-45 nosiła nazwę Göringslinde, wcześniej - aż do 1943 r. - była to niezmiennie nazwa Robakowo.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Teki Dworzaczka (Monografie, Regesty) Biblioteki Kórnickiej P.A.N.;
Słownik Historyczny Ziem Polskich w Średniowieczu, Inst. Historycznego P.A.N.;
GEDBAS Genealogy;
Księga Adresowa Gosp. Rolnych Woj. Poznańskiego, 1926;
Księga Adresowa Polski ..., 1930;
Geoportal;
Mapster:
11811850 @ Topographische Karte 1:25 000 (Meßtischblatt) cz. wsch. (Ostdeutschland) /1870 - 1945/
- plik mapy: 3668_(1998)_Gondek_1890_APP_Sygn._M.top.25-1066-1.jpg
11812105 @ Topographische Karte 1:25 000 (Meßtischblatt) cz. wsch. (Ostdeutschland) /1870 - 1945/
- plik mapy: 3668_Gondek_1940_APP_Sygn._M.top.25-1020-1.jpg
5927 @ Topographische Karte 1:25 000 (Meßtischblatt) cz. wsch. (Ostdeutschland) /1870 - 1945/
- plik mapy: 3668_Gondek_1944.jpg
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór wzniesiony na planie prostokąta, fasadą skierowany na NW, z głównym wejściem otwierającym się na okrągły podjazd. W elewacji przeciwnej (SE) wejście usytuowane jest w płn.-wsch. części dworu i prowadzą do niego zwężające się ku górze schody; otwiera się ono w kier. dawnego podwórza gospodarczego. Ta część jest nieco wyższa, nakryta dachem czterospadowym, z wystawkami w swoich trzech elewacjach.
Część niższa dworu - parterowa - odchodzi od niej prostopadle w kier. SW, nakryta jest dachem dwuspadowym z lukarnami: 5 szt. od strony SE i 3 szt. od str. NW.
Układ przestrzenny zespołu jest w znacznym stopniu przekształcony, głównie z powodu współczesnej zabudowy.

Park

Park z pocz. XX w., powstały na bazie naturalnego drzewostanu, o pow. 1,88 ha, nie licząc podłużnego zalewu (stawu) utworzonego przy strudze o nazwie Moskwa albo Średzka Struga (niem. - Koppel B).

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011