Skatalogowanych zabytków: 11364
Zarejestruj się
Miniatura Koźmin Wielkopolski - Lipowiec
Zdjęcie GREGORIUS ...
Miniatura Koźmin Wielkopolski - LipowiecMiniatura Koźmin Wielkopolski - LipowiecMiniatura Koźmin Wielkopolski - LipowiecMiniatura Koźmin Wielkopolski - LipowiecMiniatura Koźmin Wielkopolski - LipowiecMiniatura Koźmin Wielkopolski - LipowiecMiniatura Koźmin Wielkopolski - LipowiecMiniatura Koźmin Wielkopolski - LipowiecMiniatura Koźmin Wielkopolski - LipowiecMiniatura Koźmin Wielkopolski - LipowiecMiniatura Koźmin Wielkopolski - LipowiecMiniatura Koźmin Wielkopolski - LipowiecMiniatura Koźmin Wielkopolski - LipowiecMiniatura Koźmin Wielkopolski - LipowiecMiniatura Koźmin Wielkopolski - LipowiecMiniatura Koźmin Wielkopolski - LipowiecMiniatura Koźmin Wielkopolski - Lipowiec

Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

Jan Kaczmarekrobert rydwelskiMarek KujawaGREGORIUS ...

Koźmin Wielkopolski - Lipowiec

Województwo:wielkopolskie
Powiat:krotoszyński
Gmina:Koźmin Wielkopolski
Rodzaj obiektu:Pałac

Rejestr zabytków

Zespół:pałacowy, nr rej.: 418/1672/A z 23.12.1974

Stan obecny

Lipowiec "Pałac Dobrych Praktyk" Centrum Biznesowo-Spotkaniowe
ul. Lipowa 5, 63-720 Koźmin Wielkopolski

Historia

Pałac z 2. poł. XIX w.
Koźmin Wielkopolski to miasto leżące 18 km na płd. od Jarocina, przy drodze nr 15 do Krotoszyna. Jego historię opisaliśmy szczegółowo na karcie obiektu "zamek" w naszym katalogu. Opisywany tu majątek ziemski znajdował się we wsi Lipowiec, której północna część znalazła się obecnie w obrębie administracyjnym miasta. Także historia wsi L. jest tożsama z historią miasta, czyli jej właścicielami byli Borkowicze, Wizenborgowie (XIV w.), Mościc Przedtpełk, Górkowie i Rogowscy (XV w.), Koźmińscy; ponownie Górkowie, nast. Czarnkowscy (XVI w.), Katarzyna Potulicka, Ludwik Wejher, Przyjemscy, Opalińscy (XVII w.) i Sapiehowie (XVIII w.). W 1791 r. we wsi było 9 dymów rolniczych, które odprowadzały 18 garnców żyta i 36 garnców owsa podatku. W czasach pruskich właścicielami byli Kalkreuth i następnie rząd pruski, który zlikwidował dobra koźmińskie i utworzył klucz Lipowiecki (1838). Jego właścicielami byli: Graetz, Borrmannowie i później Hilzheimer.
W 1888 r. Lipowiec stanowił wieś, gminę i dominium. Do gminy zaliczano Koźmin zamek oraz osadę Kollas. Ne terenie wiejskim znajdowało się 11 domów ze 157 m-cami, w tym 120 katolików i 37 ewangelików; 22 analfabetów. Domena miała 1984 morgi obszaru, 5 domów i 158 m-ców, w tym 126 katolików i 32 ewangelików; 81 analfabetów. Opisywany pałac wzniesiony został na przeł. XIX i XX w. dla Artura Hilzheimera, który mieszkał tu do 1904 r. Później dobra przejęła pruska Komisja Kolonizacyjna. Pałac przekazano niemieckiemu Towarzystwu Szkół Rolniczych, a w 1908 r. powstała tu Rolnicza Szkoła Zimowa. W 1913 r. w L. znajdowały się ponadto gospodarstwa należące do kościoła (158 ha), Johanna Nowickiego oraz Theodora Scheyera (74 ha).
Po wyzwoleniu Polski, ok. 1920 r. w pałacu utworzono Szkołę Rolniczą, należącą do Wielkopolskiej Izby Rolniczej. Zajęcia odbywały się tu do 1934 r., następnie obiekt pozostawał nie użytkowany, a w 1937 r. powstała w nim filia Zakładu Poprawczego z Koźmina. W 1930 r. wieś Lipowiec była stosunkowo duża i dobrze rozwinięta. Miała 428 m-ców, fabrykę maszyn "Urbaniak i Pappelbaum", mleczarnię "Mleczarnia" spółka z o.o., młyn parowy J. Jagodzińskiego, zakład naprawczy M. Olejnika, zajazd niejakiego Grollmutza i karczmę "Pod Słońcem" należącą do J. Malinowskiego. Księga adresowa z 1930 r. podaje też nazwisko właściciela majątku - Józefa Czełkowskiego - który miałby tu mieć 263 ha gruntów, ale jest to oczywisty błąd, raz że dotyczący Lipowca w gminie Kobylin, dwa - chodzi o J. Chełkowskiego.
Po 1940 r. w pałacu znajdował się m. innymi dom dziecka, a także siedziby różnych organizacji hitlerowskich. Od 1948 r. w budynku mieściła się filia zakładu poprawczego dla dziewcząt, zaś po 1958 r. utworzono tu internat Technikum Rachunkowości Rolnej. Po remoncie w latach 1986-87 w obiekcie urządzono Miejsko - Gminny Ośrodek Kultury, działający tu do 1994 r. Pięć lat później budynek kupiła Wyższa Bałtycka Szkoła Humanistyczna w Koszalinie i działała niecałe dwa lata, po czym w obiekcie powstał Ośrodek Naukowo – Konferencyjny „Pałacyk Lipowiec”. W 2008 r. pałac został kupiony przez pana Jana Krzywonosa z Krotoszyna i pozostaje w jego rękach do czasów obecnych.
Źródła:
X. Stanisław Łukomski "Koźmin Wielki i Nowy", Monografia historyczna, Poznań 1914;
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Otwarty Przewodnik Krajoznawczy - www.krajoznawcy.info.pl
Guter=Adreßbuch für die Prowinz Posen, wyd. 2, Lipsk 1913;
Księga Adresowa Polski ..., 1930;
Geoportal;
Mapster:
11813585 @ Topographische Karte 1:25 000 (Meßtischblatt) cz. wsch. (Ostdeutschland) /1870 - 1945/
plik mapy - 4170_Koschmin_X.1944_APP_Sygn._M.top.25-186.jpg
11811910 @ Topographische Karte 1:25 000 (Meßtischblatt) cz. wsch. (Ostdeutschland) /1870 - 1945/
- plik mapy: 4170_(2345)_Koschmin_1911_APP_Sygn._M.top.25-1185-1.jpg
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Pałac eklektyczny. Łączy elementy klasycyzmu, manieryzmu i secesji. Budynek wzniesiony na planie prostokąta, w dł. osi zbliżonej do N-S, fasadą skierowany na wschód z lekkim odchyleniem płd., piętrowy, częściowo podpiwniczony. Od południa piętrowa dobudówka z wieżą, nakrytą łamanym czterospadowym daszkiem. W fasadzie parterowy ganek filarowy dźwigający balkon na wys. 1-go piętra. Układ wnętrz dwutraktowy, z holem i reprezentacyjnymi schodami na osi. Na piętrze znajdowały się pokoje mieszkalne i tzw. "sala lustrzana"; poddasze użytkowe.

Park

Park z k. XIX w. o pow. ok 1,6 ha. Za park przyjmujemy zadrzewiony obszar wokół pałacu, na współcz. działkach ewidencyjnych nr... 1250/1, ...1250/2, ...1248/3 i ...1248/10. Niegdyś do parku zaliczano również część leżącą nieco na północ, należącą do Kurkowego Bractwa Strzeleckiego w Koźminie (Schießhause na mapie z 1911 r.).

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

GREGORIUS ...rok i 3 miesiące temu
W drodze do palacu w Gaskach zahaczylismy rowniez o palac Lipowiec :). Gwoli uzupelnienia wypowiedzi Marka z roku 2011 palac nadal nalezy do pana Jana, ktory to wciaz...jak przyznal z usmiechem...cieszy sie wraz z rodzina jego posiadaniem :). Pan Jan zechcial oprowadzic mnie po swej posesji, a po krotkiej rozmowie na temat zabytkow zaprosil nawet do wnetrza by zaprezentowac nam kilka reprezentacyjnych i prywatnych pomieszczen, ktorych nie powstydziloby sie niejedno muzeum...co uznalem sobie za wielki honor. Rzecz jasna pokoje te sila rzeczy nie sa udostepniane nikomu :)...