Sławoszew

Stan obecny

Stan własności nieznany.

Historia

Dwór z 1 poł. XIX w.
Pierwsza wzmianka o Sławoszewie pochodzi z 1445 r., kiedy we wsi wznosił się już kościół p.w. świętej Zofii. W 1450 r. część wsi należała do Małgorzaty Kuklinowskiej, która wniosła ją w wianie mężowi Mikołajowi. Rodzimi mieszkańcy wsi zapewne nazywali się Sławoszewskimi. W pewnych źródłach twierdzi się, jakoby ci S. pieczętowali się herbem Zaremba, jednak my nie znaleźliśmy potwierdzenia tej informacji. Pomiędzy 1468 a 1491 rokiem spadkobiercy Kuklinowskich podzielili dobra pomiędzy siebie. W 1579 r. wieś miała 8 łanów osiadłych, 3 zagrodników i 3 rzemieślników. W tamtych czasach część wsi należała także do rodzin z sąsiednich wsi, m.in. Domaradzkich i Cerekwickich. Na pocz. XVII w. dziedzic Łukasz Suchorzewski wybudował kaplicę w Lubini Małej, która należała do parafii w Sławoszewie. Ok. 1610 r. kaplicę tę przekazał protestantom. Później gdy się nawrócił, kaplica ponownie stała się katolicka i otrzymała wezwanie Świętej Trójcy. W 1610 r. w Sławoszewie dziedzic wybudował także szkołę. W 1618 r. było tu 8 i pół łanu osiadłego, 3 zagrodników i 3 komorników. W parafii S. księgi parafialne zaczęto prowadzić od 1678 r.; parafię w tamtym czasie stanowiły: Lubinia Mała, Nowawieś, Racendów i Sławoszew. Część S. na pocz. XVII w. znajdowała się w rękach Piotra Domaradzkiego i jego żony Katarzyny. Później przez Sławoszew przewinęły się jeszcze rodziny Bielickich (Bielińskich), Maciej Bułakowski i Brodziccy h. Brodzic, z których Stefan wybudował w 1717 r. nowy drewniany kościół.
Stefan Brodzicki (1674-1748) ożeniony był z Rozalią Hozjusz (1670-1750), z którą mieli syna Stefana Kajetana Błażeja. Po Brodnickich wieś przeszła w ręce Antoniego Tomickiego h. Łodzia, syna Władysława – miecznika poznańskiego i Katarzyny Szumańczewskiej, który w 1774 r. zastawiał dobra Kazimierzowi Skrzypińskiemu. Tomicki ok. 1770 r. ożenił się z Justyną Skrzepińską, z którą prawdopodobnie nie posiadał potomstwa. Oprócz S. posiadali oni także pobliski folwark Parzew. W 1776 r. Tomicki ponownie zastawiał dobra, tym razem Michałowi Małachowskiemu, chorążemu znaku pancernego. Niestety nie wiemy, w jaki sposób dobra przeszły na Taczanowskich h. Jastrzębiec, którzy w zapiskach dot. Sławoszewa pojawili się dopiero na pocz. XIX w. Dziedzicem był wówczas Maksymilian (1774-1852), ożeniony z Franciszką Drwęską h. Gozdawa, którzy mieli pięcioro dzieci. Spośród tychże na dziedzica S. wyznaczono Feliksa (1801-1860). Dnia 27 stycznia 1835 r. w Bzowie, Feliks zaślubił Emilię Drwęską, córkę Piotra i Wiktorii Bielińskiej h. Szeliga. Miał z nią już wcześniej syna Bolesława (1830-1881), a po ślubie urodziła się jeszcze córka, która umarła po 21 dniach. Dziedziczka Emilia Taczanowska zmarła przed córką, dnia 20 grudnia 1836 r. Pięć lat później, 16 września 1841 r. Feliks (czy też Felicjan) ożenił się ponownie, z Hieronimą Radońską h. Jasieńczyk z Chłapowa. Zmarł w pełni sił, w 1860 r. Mieli oni siedmioro dzieci: Witolda, Kazimierza, Henryka, Włodzimierza, Sewerynę, Zygmunta Alfonsa oraz Helenę. Z tejże siódemki dziedzicem Sławoszewa został Włodzimierz. W 1867 r. jego młodszy brat Henryk, żołnierz 10 pułku ułanów, został ciężko ranny w bitwie pod Tobiczowem na Morawie. Trafił do szpitala pod Berlinem, a konkretnie lazaretu djakonizek w Bethanien, gdzie źle złożono mu nogę i łamano ponownie. Młodego Taczanowskiego w szpitalu odwiedziła osobiście Królowa Augusta. Po powrocie do majątku, w 1870 r. Henryk kupił od Ignacego Pruskiego majątek Pieruszyce w pow. pleszewskim. Jego brat Włodzimierz nie ożenił się i nie mógł pozostać w Sławoszewie z powodu ciężkiej choroby. Wraz z matką na pocz. lat 80. XIX w. sprzedali majątek pruskiej Komisji Kolonizacyjnej i wyprowadzili się do Poznania. Hieronima Taczanowska z d. Radońska zmarła 2 czerwca 1893 r. i pochowana została w kaplicy w Taczanowie obok męża i córki.
W 1885 r. S. dzieliło się na wieś i dobra. We wsi znajdowało się 78 domów z 543 m-cami (517 katolików i 26 ewangelików) oraz 353 ha ziemi. Na okręg dworski składał się dwór w S. wraz z folwarkiem w Parczewie. Na terenie okręgu znajdowało się 12 domów z 206 m-cami (202 katolików i 4 ewangelików). Majątek liczył 955 ha, w tym 752 ha ziem uprawnych, 58 ha łąk i 116 ha lasów. Prawdopodobnie po wyzwoleniu Polski w 1918 r. został rozparcelowany, bo nie wymienia go żadna z popularnych ksiąg adresowych okresu międzywojennego. Nastąpiło też przesunięcie granic Parzewa w kier. południowym, co spowodowało że obecnie pozostałości folwarku znajdują się na terenie tejże właśnie miejscowości. Wcześniej, czyli pod koniec XIX w. był to tylko niewielki folwark oddalony od Sławoszewa o ok. 2 km. W 1926 r. wieś Sławoszew liczyła 700 m-ców i była gminą w pow. jarocińskim. W latach 1939-45 wieś nosiła nazwę Neulawau, czyli w wolnym tłumaczeniu „nowy Lawau”. „Lawau” to niemiecka nazwa Parzewa począwszy od k. XIX w. Po 2. wojnie światowej teren dawnego folwarku stał się normalnym terenem wiejskim, zaś dwór przeznaczony został na mieszkania.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Teki Dworzaczka (Regesty, Monografie) Biblioteki Kórnickiej P.A.N.;
Marek Jerzy Minakowski, Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl);
Powiat jarociński: http://www.powiat-jarocinski.pl/Perelki_architektoniczne.html
Księga Adresowa Gosp. Rolnych Woj. Poznańskiego, 1926;
Księga Adresowa Polski dla przemysłu, etc..., 1926;
Geoportal;
Mapster:
6724 @ Topographische Karte 1:25 000 (Meßtischblatt) cz. wschodnia (Ostdeutschland) /1870 - 1945/
- plik mapy: 4072_Czermin_1940.jpg
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór wzniesiony na planie prostokąta, w dłuższej osi WzN-EzS, fasadą skierowany na północ, parterowy, nakryty dwuspadowym dachem naczółkowym. W obu dłuższych elewacjach szerokie trójkątne wystawki dachowe.

Park

We wsi nie istniało regularne założenie parkowe. Dość spore tereny obsadzone drzewami rozciągały się od kościoła do folwarku (ok. 4 ha), a także po drugiej stronie drogi przecinającej wieś (ok. 2,5 ha).

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011